Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

Payvandlash alangasi. 
Metall buyumlarni payvandlash 
alangani uch zonaga ajratish mumkin: 
l
chi
zona. 
Bu zonaga alanga o‘zagi (yadro) deyiladi. Bu 
zonada deyarli qizigan kislorod va dissotsiatsiyalangan 
Kislorod 
Atsetilen
Atsetilen
Kislorod 
1 
6 
5 
4 
3 2 
b 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
a 

---

211
atsetilen bo‘ladi. Bu zona tiniq va yoriq rangli konus shaklli 
bo‘lib, o‘z chegarasi bilan ajralib turadi. 
2
chi
 zona. 
Bu zonada atsetilen kislorod hisobiga yona 
boshlaydi: 2C+H
2
+O
2
-^2CO+H
2
va zonada metallni 
oksidlanishini oldini oluvchi CO va N
2
gaz bo‘ladi. 
Metallarni payvandlashda payvandlash joyi shu zonada 
qizdiriladi. 
3
chi
 zona. 
Bu zona alanganing mash’al zonasi deyiladi. 
Bu zonada CO va H
2
gazlar havo kislorodi hisobiga to‘liq 
yonadi: 
2CO+H
2
+3/2O
2
→
2CO
2
+H
2
O. 
Metallarni payvandlashda CO
2
, H
2
O bug‘lari temirni 
oksidlaydi, shuning uchun bu zonani 
oksidlovchi zona
deyiladi. 
Metallarni payvandlashni me’yordagi normal alangada 
olib boriladi. Bu xil alangani olish uchun 
2
2
2
1,1 1, 2
O
C H
=
−
bo‘lmog‘i lozim. Agar 
2
2
2
O
C H
> 1,1 – 1,2 bo‘lsa oksidlovchi 
alanga bo‘ladi. Agar bu xil alangada po‘latlar payvandlansa 
Fe, Si, Mn, 
С
lar oksidlanadi va bu oksidlar o‘zaro birikib 
shlak hosil qilsada, ma’lum miqdorda kislorod qolib chok 
sifatiga putur yetkazadi. 
Agar 
2
2
2
O
C H
< 1,1 – 1,2 bo‘lsa bunday alanga tutab 
yonadi. Bu xil alangaga uglerodlantiruvchi alanga deyiladi. 
Undan cho‘yanlarni payvandlashda foydalaniladi. 
Shuni qayd etish joizki, metallarni payvandlashda 
ularning xiliga, qalinligiga qarab me’yordagi normal alanga 
quvvati (A) rostlanadi: 

---

212