Microsoft Word конструкция doc qisqartirilgan doc

 
79-rasm.
 
Shlangli yarim avtomatik payvandlash avtomatining 
sxemasi: 
1 – elektrod simli kasseta; 2 – uzatish mexanizmi; 3 – shlang;
4 – flyus varonka; 5 – boshqarish pult shkafi; 6 – tok manbai;
7 – dasta. 
7-§.
Metallarni elektroshlak usulda payvandlash 
Bu usul yirik metall buyumlarni uchma-uch payvand-
lashda qo‘llanilib, bunda payvandlash joylari va payvandlash 

---

202
sim uchi o‘ta qizigan suyuq shlak ta’sirida erib, vanna hosil 
bo‘lib, u sovugach puxta chok olinadi. 80-rasmda 
payvandlash sxemasi keltirilgan. 
 
80-rasm.
 
Metall buyumlarni elektroshlak usulida
payvandlash sxemasi: 
1 – payvandlovchi metallar; 2 – mis polzunlar; 3 – metall vanna;
4 – shlak vanna; 5 – elektrod sim; 6 – mundshtuk; 7 – chok. 
Sxemadan ko‘rinadiki, payvandlanuvchi zagotovkalar (1) 
ning payvandlash joylari vertikal vaziyatda metall taglikka 
bir-biridan 20–40 mm oraliqda uchma-uch o‘rnatilib, 
payvandlashda suyultirilayotgan metall shlakning tashqariga 
oqmasligi va kristallanishga ko‘maklashuvchi to‘g‘ri to‘rt 
burchakli mis polzunlar (2) yon tomonlariga o‘rnatiladi 
(payvandlashda ularni erimasligi uchun hovol teshigidan 
sovuq suv o‘tkaziladi). Payvandlashni boshlashdan avval 
elektrod sim kristallizator tagigacha tushirilib ustiga 20–75 
mm qalinlikda, masalan, AM-338A markali flyus to‘kiladi 

---

203
va tok zanjiri ulanib yoy oldiriladi. Yoy issiqligida flyus erib 
shlak ajrala boshlaydi va yoy uchadi, endi tok yuqori 
qarshilikli shlak qatlami orqali o‘ta boshlaydi va 
ajralayotgan issiqlik ta’sirida shlak o‘ta qizib, u buyumlarni 
payvandlash joylarining butun perimetri bo‘yicha va 
elektrod sim uchini eritib metall vanna hosil qiladi. Metall 
vanna shlak ostida bo‘lishi sababli u orqali qiziydi va 
pastdan yuqori tomon kristallana boshlab gazlardan va 
nometall materiallardan tozalana borib, pirovardida zich, 
sifatli chok hosil bo‘ladi (payvandlashda zarur bo‘lsa flyus 
maxsus trubka orqali kiritiladi). 
Payvandlash vaqtida elektrod sim sarflanishida avtomatik 
ravishda uzatilib boriladi. Bu usulda zagotovkalarni 
payvandlash joylarini kertmay, bitta elektrod sim bilan 100–
120 mm gacha qalinlikdagi metallar, undan ortiq 
qalinlikdagilar bir necha elektrod sim bilan payvandlanadi. 
Bu usuldan kichik quyma va pokovkalardan katta prokat stan 
detallari tayyorlashda keng qo‘llaniladi. 
Bu usul metallarni flyus qatlami ostida avtomatik 
payvandlash usuliga qaraganda 5–10 marta unumli bo‘lib, 
elektr energiya 1,5–2 marta kam sarflanadi.