Microsoft Word KichikBiznes doc

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik faoliyatini iqtisodiy tahlil qi- lishning ahamiyati va samaradorligining tahlili

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlarida ishlab chikarish hajmi va xizmat ko’rsatish sohalarining natijalarini ko’paytirish hamda ularning

iqtisodiy samaradorligini oshirish imkoniyatlarini aniqlash nuqtai nazaridan ular faoliyatining natijalarini uzluksiz ravishda iqtisodiy tahlil qilib turish za- rur.

Iqtisodiy tahlil o’z vaqtida samarali tashkil qilinsa, quyidagilar aniqlanadi:

1. 
   faoliyatda qo’yilgan xato va kamchiliklar; 2) erishilgan yutuqlar; 3) xato va kamchiliklarni tuzatish hamda yutuqlarni yanada ko’paytirish, iqti- sodiyotni mustahkamlash imkoniyatlari (rezervlar) aniqlanadi.
   

Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlari faoliyatining sama- radorligi ko’rsatkichlar tizimi orqali ifodalanadi, tariflanadi ya’ni u mehnat unumdorligi, tannarx, foyda, rentabellik, fond qaytimi, materiallar sig’imi va boshqa ko’rsatkichlar bilan ifodalanadi, tariflanadi va tahlil qilinadi. Iqti- sodiy tahlil samaradorlikning har bir ko’rsatkichi bo’yicha alohida-alohida amalga oshiriladi. Hisobot yilidagi samaradorlik ko’rsatkichini bazis yilidagi samaradorlik ko’rsatkichiga solishtirib, o’zgarishi, so’ngra ushbu o’zgarishga omillar tasiri aniqlanadi, oqibatda samaradorlikni oshirish im- koniyatlari ko’rsatilib,ilmiy asoslangan xulosa qilinadi. Biz.bu yerda sama- radorlikning tahlilini Kichik biznes va xususiy tadbirkorlik subyektlari faoliyatining asosiy ko’rsatkich-laridan biri bo’lgan mehnat unumdorligi mi- solida ko’rib chiqamiz Tahlil fermer xo’jaligi bazasida amalga oshiriladi.

Hisobot yilidagi mehnat unumdorligi darajasini bazis yilidagi unum- dorligi darajasiga (yoki rejadagi darajasiga) solishtirib, uning oshgan yoki kamayganligi aniqlanadi:

( Х ₁ : Т₁ )  ( Х ₀ : Т ₀ )  _ТХ

bunda, T₀,T₁ – bazis va hisobot yillarida 1 gektar ekin maydoni (1 bosh mol) hisobiga sarf bo’lgan vaqt (kishi-soat, kishi-kuni hisobida);

H₀, H₁ – bazis va hisobot yillaridagi hosildorlik (mahsuldorlik) darajasi.

_TX- ikki omil ta’sirida yuzaga kelgan mehnat unumdorligi o’zgarishini bildiradi.