Microsoft Word kasbiy psixologiya \355.\355.\355

Shaxsning  o'zi  uchun  qimmatli  va  yoqimli  b
ўlgan 
muayyan  narsa  va  hodisaarga  munosabatini  aks 
ettiradi.    
   Mazmuni 
Qiziqish  ma'lum  yo’nalganlikni 
anglatadi.  Moddiy,    ijtimoiy, 
siyosiy  ,  kasbiy,    bilish  estetik 
sportga  qiziqish  va  boshqalarga 
ajratiladi. 
Maqsad 
Qiziqish  bekaror  va  barqaror 
Kengligi  
Qiziqishlar 
bitta 
sohada 
to'plangan  bo'lishi  mumkin. 
Qiziqishlar 

---

77 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
Qiziqish  motiv  singari  borliqning  mo’'jizakor  tomonlarini  bilishga,  fan  asoslarini  egallashga, 
faoliyatning turli tuman shakllariga nisbatan ijodiy yondashishni vujudga keltiradi, mehnatga, ta'limga 
mas'uliyat  bilan  munosabatda  bo’lishni  shakllantiradi,  har  qaysi  yakkahol  (individual)  shaxsga 
ishchanlik,  g’ayrat-shijoat,  engilmas  irodani  tarkib  toptirishga  puxta  psixologik  shart-sharoitlarni 
yaratadi. Qiziqishning psixologik mohiyatidan kelib chiqqan holda yondashil-ganda, qiziqish, insonga 
intilish, faollik, ichki turtki ehtiyojni ro’yobga chiqarish manbai, rolini bajaradi. 
  Qiziqish  muammosi  psixologik  nuqtai  nazardan  L.A.Dobrinin,  N.D.Levitov,  M.F.Belyaev, 
L.A.Gordon,  L.I.Bojovich,  N.G.Mordova,  M.G.Davletshin,  M.V.Vohidov,  E.G.Goziev  va 
boshqalarning nazariy metodo-logik xususiyatga ega bo’lgan asarlarida hamda maxsus eksperimental 
tadqiqotlarida rivojlantirildi.  Qiziqishni  psixologik  mohiyatining  dastlabki  ko’rinishi  -  bu  odamlar 
tomonidan  anglab  etish  yoki  tushunish  imkoniyatidir.  Shaxs  qiziqish  mahsulini,  uning  oqibatini 
anglash, tasavvur etish orqaligina ob'ektiv borliqdagi narsa va hodisalarga ongli, tanlab munosabatda 
bo’ladi. Lekin bu voqelik (anglash, tushunish) insonda birdaniga sodir bo’lmaydi, balki muayyan vaqt 
davomida  unda  bilish  jarayonlari,  shaxsiy  fazilatlari,  individual-tipologik  xususiyatlari  rivojlanishi 
tufayli  yuzaga  keladi.  Inson  o’z  shaxsiy  qiziqishini  qondirgandan  keyin  unda  yoqimli  his-tuyg’ular 
uyg’onadi,  ruhiy  qoniqish  esa  o’z  navbatida  lazzatlanish  (  praksik)  hissini  vujudga  keltiradi,  buning 
natijasida frustrasiya (ruhiy tushkunlikka tushish) uning shaxsiyatini egallaydi. 
  Qiziqishni  psixologik  mohiyatining  uchinchi  ko’rinishi-uning  irodaviy  sifatlar  bilan 
umumlashgan  tarzda  vujudga  kelishidir.  Irodaviy  zo’r  berish,  muayyan  qaror  bo’yicha  intilish,  ba'zi 
qiyinchiliklarni yengish, mustaqillikni namoyon qilish xususiyatini qaror toptiradi, shaxsni maqsad sari 
etaqlaydi. 
Qiziqishni  psixologik  mohiyatining  to’rtinchi  ko’rinishiuni  oliy  nerv  faoliyati 
xususiyatlari  va  temperament  tiplari  bilan  birga  mujassamlashgan  holda  namoyon  bo’lishidir. 
qiziqishning  nerv-fiziologik  mexanizmlari  to’g’risida  mulohaza  yuritilganda,  dastavval  rus  olimi 
I.P.Pavlovning oliy nerv faoliyati haqidagi ta'limotini ta'kidlab o’tish joiz, uning "bu nima?" refleksi, 
ya'ni orientirovka (mo’ljal olish) refleksi qiziqishning moddiy negizini tushuntirishda muhim ahamiyat 
kasb etadi. I.P.Pavlov va uning shogirdlaridan keyin P.K.Anoxin,  
N.A.Bernshteyn,  B.M.Teplov,  V.S.Merlin,  V.D.Nebilisin  va  boshqalar  insondagi  qiziqishning 
nerv  -  fiziologik  mexanizmlarini  bosh  miya  katta  yarim  sharlari  po’stloqida  orientirovka  refleksi 
negizida  murakkab  muvaqqat  boqlanishlarning  vujudga  kelishidir,  degan  tarzda  talqin  qildilar. 
Qiziqishning  moddiy  asoslari  o’zaro  induksiya  qonuni,  po’stlog’dagi  optimal  qo’zg’alish  o’choqi