Microsoft Word kasbiy psixologiya \355.\355.\355

3.2.Ichki sekretsiya bezlari. 
Organizmdagi fiziologik prosesslarda sekresiya bezlarining roli kattadir. Sekresiya bezlari tashqi 
va ichki kabilarga bo’linadi. Tashqi bezlarning ishlab chiqargan suyuqliklari organizmdan tashqariga 
chiqib  ketish  uchun  tanada  maxsus  yo’llar  bor.  Ko’zdan  yosh,  badandan  ter,  og’izdan  tupuk  chiqishi 
bezlar faoliyatining natijasidir. 

---

44 
 
Ichki  bezlarning  ishlab  chiqargan  suyuqlik  moddalari  garmonlar  deyilib,  ular  organizmdan 
tashqariga  chiqib  ketmaydi,  balki  qonga  aralashib,  organizmning  umumiy  salomatligini  ta’minlashga 
xizmat qiladi. 
Ichki bezlar quyidagilardan iborat ; 
• Gipofiz bezi.   Odam gipofizi oldingi va orqa pallalardan iborat bo’lib, bu 
pallalar  o’rtasida  oraliq  qism  bor.  Gipofiz  bir  necha  xil  gormon  ajratadi.  Gipofiz  bezi  kulrang 
bo’rtiq o’simtadan iborat bo’lib, vazni 0,5 grammga yaqindir. 
Bu  bezning  gormonlari  organizmning  o’sishiga,  semirishiga  xizmat  qiladi.  Gipofiz  bezi  bosh 
miyaning  pastki  qismida  joylashgan.  Gipofiz  bezining  gormonlari  qon  bosimiga  ijobiy  ta’sir  etadi. 
Agar  bu  bez  noto’g’ri  ishlasa,  organizm  o’sishdan  to’xtaydi  va  uni  yog’  bosadi,  suyak  uchun  zarur 
bo’lgan fosfor moddalar  yetishmay  qoladi (liliputlarda  gipofiz bezining  faoliyati buzilgan).  Umuman 
gipofiz bezining funksiyasi juda xilma-xil bo’lib, uning organizm faoliyati uchun ahamiyati kattadir. 
• Epifiz bezi.    Bu bez o’rta miyada joylashgan. Uning isqalbchiqargan suyuqliklari jinsiy bezlar 
faoliyatiga xizmat qiladi. Epifiz bezining faoliyati buzilsa, organizm bevaqt balog’atga yetadi. 
• Bo’qoq yoki tomoq bezlari.   Bu bezlar organizmning umumiy taraqqiyotiga xizmat qiladi. Bu 
bezlar  noto’g’ri  ishlasa,  organizm  o’smaydi,  unda  turli  kasalliklar  paydo  bo’ladi,  harakat  susayadi, 
hayajonlanish alomatlari vujudga keladi, odam uyqusizlik holatiga uchraydi, mehnat qobiliyati yo’qola 
boradi va eng muhimi, organizm otalik va onalik qobiliyatidan mahrum bo’ladi. 
• Jinsiy  bezlar.      Bu  bezlar  har  bir  jins  uchun  xos  bo’lgan  maxsus  jinsiy  gormonlar  ishlab 
chiqaradi.  Erkaklarda  muskullarning  kuchli  rivojlanishi,  erkaklar  va  ayollarga  xos  tovush  tembrining 
farqlanishi  kabilar  jinsiy  bezlar  faoliyatining  natijasidir.  Jinsiy  gormonlar  boshqa  jinsga  bo’lgan 
mayllikka  sabab  bo’ladi  hamda  odam  organizmida  umumiy  moddalar  almashinuviga  kuchli  ta’sir 
ko’rsatadi. 
Umuman,  jinsiy  bezlar  organizmga  chiroyli,  yoqimli  tus  beradi  va  nasl  ko’payishiga  hizmat 
qiladi.  The endocrine system Endokrin sistemasi tuzilishi. 
 
 
                                 The brainstem and