Microsoft Word kartografiya doc

59-rasm. 
Relefning otmivka usulida tasvirlanishi (Shveytsariya Milliy atlasidan 
olingan). 

---

80
Relef quyidagi usullarda: perespektiv usul (shakli kwrsatilib tasvirlanadi), 
shtrixlar usuli, gorizontallar usuli, gorizontallar oralig’ini bwyash usuli 
(gipsometrik usul), shartli belgilar usuli, otmivka usulida, shuningdek, raqamlar 
bilan va model 
ё
rdamida h’am tasvirlanadi. Perespektiv usulda relef rasm 
shaklida tasvirlanib, unda relef shakllarini (tepalik, tog’ oldi balandliklar, 
tog’liklar) wqish biroz oson bwladi. Lekin unda balandlik va pastliklarni
qiymatini aniqlab bwlmaydi. Bunday usul XVIII-XIX asrlarda tuzilgan 
kartalarda uchraydi. Hozirgi vaqtda bu usul deyarli ishlatilmaydi.
Lekin bu usulda tasvirlangan relef aniqligi kam bwlganligi uchun undan II 
asr keyin bu usul takomillashtirilib, aniq geometrik shakllar asosida chizilib 
tasvirlangan. Hozirgi vaqtda bazi kartalarda (si
ё
siy-mamuriy, iqtisodiy va tarixiy) 
bu usul ishlatilib uni fiziografik usul deb yuritiladi. Relef shtrix chiziqlar bilan 
tasvirlanganda chiziqlarning ingichka va ywg’onligiga qaraladi. Relef tik bwlsa 
ywg’onlashtirilgan qora chiziqlar bilan kwrsatiladi. Bu usul dastlab nemis h’arbiy 
xizmatchisi 
İ
ogani Georg Leman tomonidan taklif qilingan, keyinroq borib rus 
h’arbiy akademiyasining professori A.N.Bolotov tomonidan takomillashtirilgan. 
Lekin bu usulda relefni twliq tasvirlab bwlmaydi. Er yuzasining tekislik qismini 
kwrsatish juda qiyin.