Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

G.S.Hodgsonning tadqiqot ishi bu nuqtadagi o‘ziga xos muhimlikni 
ifodalaydi.  Hodgson dunyo tarixini yevrosentrizmga qarshi chora 
sifatida tushundi. McNeillning ishida o‘g‘li bilan hamkorlikda 
yozilgan “Inson to‘ri” (2005-yil) kitobida joylarda aloqalar bilan 
madaniyatlar oxir-oqibat almashganligini ekologik tarix bilan 
tasdiqlaydi. Allaqachon qayd qilinganidek, bu istiqbol endi zamonaviy 
jahon tarixida asosiy yondashuvlardan birini tashkil etadi. Shubhasiz 
dunyo tarixchilari faqat bitta misol yoki aniq metodologiyadan 
foydalanmaydilar. Shunga qaramay bu metodologlar o‘rtasida 
umumiy ziddiyatni keltirib chiqarishi mumkinki, taqqoslashlar va bu 
yo‘naltirilgan aloqalarni yaratadi. O‘xshashliklar va farqlarni 
oydinlashtirish uchun turli xil Sharoitlar yoki muhitlarda paydo 
bo‘lishi ikki va undan ko‘proq bo‘linmalarni solishtiruvchi metod 
hududiy, milliy, transmilliy va dunyo tarixi uchun muhim bo‘ladi. 
Qiyosiy tarix 1958-yil iqtisod tarixchisi Silviya Trap tomonidan 
topilgan “Jamiyat va tarixdagi qiyosiy ta’limlar” jurnali kabi doim 
olamshumul bo`lgan emas. Allaqachon qiyosiy ta’limotlar oila, 
turmush qurish, oziq-ovqat, dinlar, ba’zi tildagi jinslar va uzun atamali 
iqtisodiy o‘sishni o‘z ichiga oluvchi bir qator mavzularda yozilgan. 
Aloqalar va ta’sirlar namunasi qo‘shiluvchi murojaatlarni va taraqqiy 
                                                                                                                                                         
and Moses in World History, in “History and Theory”, 2007, 46, 3, pp. 428-425, 
esp. p. 428. 

---

 
 
14
konsepsiyalarning foydalanishlarini o‘z ichiga oladi. Savdo 
munosabatlarini rivojlantirish va kapitalizm yuksalishi kabi hodisalar 
tez-tez olamshumul tarixiy o‘zgarishlar va trendlarni tushunish uchun 
ishtirok etiladi. Albatta fransuz “Annales” tarixchi Fernan Brandel 
uzoq muddatli ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni muhimligini ta’kidladi. 
“Annales” turli xil tadqiqot shakli, va oddiy odamlar hayotiy 
holatlarda qaratilayotgan iqlim, demografik, savdo, qishloq xo‘jaligi, 
transport va fikr kabi mavzulari bilan yozuvchi joriy maktabni 
rag‘batlantirdi. Tahliliy tarix va har xil tartiblar o‘rtasidagi to‘siqlar 
sinishida yo‘naltirilgan muammoda Brandelning e’tibori dunyo tarixi 
uchun boshqa murojaatlari bilan aloqasi juda ko‘p edi. 
Sotsiolog  Emanuel Valeyshteyn qarashlariga ko`ra, boshqa bir 
integratsion yondashuvni ilgari surgan bu dunyo tizimi yaratilishida 
tarixdagi qonuniyat sabab bo`lgan. Valeyshteyn  “Dunyo”  larning 
tahlil tuzilishiga iqtisodiyotni yo‘naltiruvchi g‘oya sifatida qabul 
qilgan edi. Dunyo bir butun deb tasvirlagan va subregionlarga 
bo‘lingan. Xuddi uning o‘zagi perefiriyasi va yarim perefiriyalarga 
bo`lib aniqlashtirishgan. Yevrosentrik g‘oya bo‘la turib bu ikki xil 
aloqalar va qarama qarshi masalalar qattiq tanqid qilingan edi. 1980-