Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

Savdo-sotiq. Davlatda har qanday tashqi savdo ta'qiq ostida 
bo‘lgan. Birorta ajnabiy savdogar Spartaga kelolmas, boshqa 
mamlakatlardan tovar kiritilmas edi. Faqat mamlakat ichida mahalliy 
bozorlarda savdo-sotiq qilingan. Sparta pullarining noqulayligi ham 
savdo ayirboshlashni qiyinlashtirib qo‘ygan edi. Pullar temirdan 
yasalganligi tufayli juda og‘ir bo‘lgan. 
Spartaliklar turmush tarzi va tarbiyasi. Spartada imtiyozli tabaqa 
hisoblangan spartaliklar ”tenglar jamoasi” jamiyatiga o‘tish davri 
uchun o‘ziga xos harbiy demokratiya qoldig‘i edi. Lekin ”tenglar 
jamoasi” Sparta quldorlik davlati Sharoitida ilotlar va perieklarni 
itoatda tutish uchun hukmron sinf (spartaliklar tabaqasi)ning 
harbiylashtirilgan birlashmasidan iborat edi. 
Sparta aholisi faqat harbiy ish bilan shug‘ullangan. Spartada 
kuchli va irodali jangchilarni tarbiyalab yetishtirish uchun maxsus 
tarbiya tizimi ishlab chiqilgan. 
Yangi tug‘ilgan har bir chaqaloqni Sparta oliy mahkamasi - 
gerusiyaga, ya'ni oqsoqollar kengashiga olib borib, unda chaqaloqni 
tirik qoldirish yoki o‘ldirish masalasi ko‘rilgan. Chaqaloq zaif bo‘lsa, 
uni qoyadan uloqtirganlar. Sog‘lom va kuchli chaqoloq tirik 
qoldirilgan, lekin u yetti yoshgacha onasi qo‘lida tarbiyalangan. 
So‘ngra bola balog‘at, ya'ni 18 yoshgacha jamoat maktabida yashab 
o‘qigan. Maktabda juda qattiq tartib-qoida o‘rnatilgan. O‘g‘il bolalar 
yostiqsiz, qattiq bo‘yra ustida yotib, yengil ko‘rpa yopib uxlaganlar. 

---

 
 
296
Ular qishin - yozin oyoq yalang va bosh yalang bo‘lganlar, ham 
sovuq, ham issiqqa birday chidamli bo‘lishlari lozim edi. 
Maktabda o‘g‘il bolalar jismoniy mashq va harbiy ish bilan 
shug‘ullanganlar. Tarbiyadan maqsad - kuchli, chiniqqan jangchi 
o‘stirish bo‘lgan. Ular o‘qish, yozish, hisoblash, qo‘shiq aytish va 
raqsga tushishni o‘rganganlar, vatanparvarlik mavzuidagi she'rlar 
yodlaganlar. Falsafa va suxandonlik bilan shug‘ullanishga ruxsat 
etilmagan (ruscha ”govorit lakonichno” iborasi Lakonika mamlakati 
nomidan olingan). Onaning o‘g‘lini urushga kuzatayotganda 
aytadigan so‘zlari bunday lo‘nda va ma'nodor fikrga misol bo‘la oladi. 
Ona o‘g‘liga qalqonni bera turib: “Qalqon bilan yoki qalqonda qayt”. 
Yagona yunon mamlakati - Spartada xotin-qizlarni tarbiyalashga 
ham katta e'tibor berilgan. Unda ayollar ko‘pchilikning hurmatini 
qozongan. Spartaliklar sog‘lom onadan sog‘lom bola tug‘iladi deb 
hisoblaganlar. Shu sababli qizlar uy-ro‘zg‘or ishlari bilan 
shug‘ullanmagan. Bu ishlarni ilot ayollari bajargan. Sparta ayollari esa 
bolalik chog‘laridan gimnastika va sport bilan shug‘ullangan, o‘g‘il 
bolalar kabi o‘qish, yozish va hisoblashni bilganlar. Mamlakatda 
gimnastika va yengil atletika bo‘yicha musobaqalar o‘tkazib turilgan. 
Avval yigitlar, so‘ngra qizlar musobaqasi bo‘lib o‘tgan. Yugurishda 
g‘olib chiqqan spartalik qizning haykali bizga qadar saqlanib qolgan.