Microsoft Word Jahon tarixi rasmsiz pechat varianti doc

asrlar), rivojlanish (miloddan avvalgi XV-XVI asrlar), gullab - 
yashnash  (miloddan avvalgi X-IX asrlar) hamda yemirilish 
(miloddan avvalgi VIII-VII asrlar) jarayonlarini boshidan kechirdi. 
Ana shu tarixiy jarayonlar davomida Ossuriya madaniyati va 
mafkuraviy hayoti shakllandi va rivojlandi. 
Ossuriya madaniyati Mesopotamiyada yashagan qadimgi xalqlar, 
ayniqsa, Shumer, Aqqod va Bobil madaniy meroslari bilan bog‘liq 
holda rivojlandi. Ossuriyaning mafkuraviy hayoti ham 
Mesopotamiyada yashagan qadimiy xalqlarning diniy qarashlari, 
aqidalari, urf-odatlari, rasm-rusumlari ko‘p xudolik tamoillariga 
asoslangan edi. Din va diniy qarashlarda, aqidalarda fol ochish, tush 
ko‘rish, oldindan aytib berish - bashorat qilish kabilarga ishonish 
                                                 
1
 World and Global History : Research and Teaching / edited by Seija Jalagin, 
Susanna Tavera, Andrew Dilley- Pisa: Plus-Pisa University Press, 2011 
Qadimgi Ossuriya 
madaniyati 

---

 
 
133
muhim o‘rin egallagan. Qadimgi Ossuriyaliklar turli kasalliklarni 
oldini olish, baxtsizliklarga yo‘l qo‘ymaslik, notavonlikni oldini olish 
maqsadida turli diniy urf-odatlarga, afsonalarga ishonishar va amal 
qilishar edi. Diniy aqidalar, qarashlarni shakllantirish va 
mustahkamlashda turli xudolar (Yer, Suv, Quyosh, hosildorlik va 
hokazolarga ishonish) va ibodatxonalar ilohiylashtirilgan, podsholar, 
tabiat hodisalari muhim rol o‘ynagan. 
Umuman olganda ossuriyaliklar ikkinchi ming yillikda (xristian 
erasidan oldin) adabiyot, ilm-fan, san'at soxasida amalda original biror 
narsa yaratishmagan. Ular bobil va xurrit - xettlarning bu sohada 
erishgan yutuqlarini to‘la-to‘kis qabul qilishgan. Ularda badiiy 
adabiyot bo‘lmagan. 
O‘sha davrning eng qiziq muhim tarixiy va ijtimoiy-madaniy 
yodgorliklaridan biri “O‘rta Ossuriya qonunlari” hisoblanadi. U 
aslida davlat qonunlari bo‘lmay, aksincha, o‘ziga xos huquq 
majmualari, qonuniy normalar va hujjatlarning ilmiy to‘plamidan 
iborat, xolos. “O‘rta Ossuriya qonunlari” Ashshur jamoasining 
amaliy ehtiyojlariga javob berish maqsadida tuzilgan. Bu qonunlardan 
jami bo‘lib 14 ta taxtacha va lavha saqlanib qolgan. Masalan, “A” 
harfi bilan belgilangan taxtachada (ellik to‘qqizta paragraf bor) erkin 
ayollarning huquqiy holatining turli jihatlari, ularga belgilangan 
jazolarning (agar ular huquq normalarini buzishsa, jinoyat sodir 
qilishgan bo‘lsa) turli xillari aks ettirilgan. Bu qonunlar miloddan