Microsoft Word islom hazorasi ziyouz com doc

Ey insonlar, darhaqiqat, Biz sizlarni bir erkak 
(Odam) 
va bir ayol
(Havvo)
dan yaratdik hamda bir-birlaringiz bilan tanishishinglar
(do‘st-birodar 
bo‘lishinglar) 
uchun sizlarni
(turli-tuman) 
xalqlar va qabila-elatlar qilib qo‘ydik. 
Albatta, sizlarning Alloh nazdidagi eng hurmatlirog‘ingiz taqvodorrog‘ingizdir
» 
(Hujurot surasi, 13-oyat). 
Albatta, Qur'on bu olamiy, insoniy vahdatni haqiqat, ezgulik va ikrom cho qqisida e'lon 
etgan paytda, uning hazorasini bir marjon kabi qildiki, unda barcha millat va elatlarning 
daholari tizilishdi. Shuning uchun boshqa hazoralar bir jins, bir millat farzandlaridan bo 
lgan daholari bilangina faxrlansalar, islomiy hazora o zining barcha millat va elatlardan 
iborat umumiy oiladan chiqqan daho va iste'dod egalari bilan iftixor etadi. Abu Hanifa, 
Molik, Shofiiy, Ahmad kabi faqihlar, Xalil, Sebvayh kabi tilshunoslar, Kindiy, o azzoliy, 
Forobiy, Ibn Rushd kabi Sharq faylasuflari va boshqalarning kelib chiqishi hamda 
vatanlari turli-tuman bo lsa-da, ular misolida islomiy hazora insoniyatga eng go zal 
insoniy tafakkur gulshanini taqdim etganligi ajoyibdir. 
3. Uchinchi xususiyati shuki, u barcha nizomlarida va turli harakat maydonlarida 
birinchi o rinni axloqiy asoslarga ajratgan. Bu asoslardan u aslo chekinmadi, yoki davlat, 

---

Islom hazorasi. Ahmad Muhammad 
www.ziyouz.com
kutubxonasi 
6
jamoat va shaxslar manfaati uchun ularni vosita etmadi. Hukmda, ilmda, qonunchilikda, 
urush va tinchlikda, iqtisodda va oilada qonunan va tatbiqan ushbu asoslarga rioya 
qilindi. Bu borada qadim va yangi hazoralar yetolmagan ulug va baland cho qqilar zabt 
etildi. Islomiy hazora bu xususda tahsinga sazovor ta'sir ko rsatdi va uning o zigina 
boshqa hazoralar orasida insoniyatni bebaxtlikdan xoli saodatga erishtirmoqqa kafil bo la 
olishini isbotladi. 
4. Bu xususiyatlarning to‘rtinchisi – ilmning chin manbai va aqidaning sof asosiga 
tayanishdir. U aql va qalbga barobar xitob qildi. Bir vaqtning o‘zida ham fikr, ham 
tuyg‘uni qo‘zg‘adi. Tarix mobaynida biror hazora unga tenglasholmaydigan tafovut mana 
shudir. Islom hazorasining mana shu farqiga taajjublanishlarning siri shundaki, u davlat 
uchun haqiqat va adolat asoslariga qurilgan nizomni tuzishga qodir bo‘la oldi. Buni 
tuzishda u din va aqidaga tayandi. Din davlat taraqqiyoti va hazora yuksalishida to‘siq 
bo‘lib qolmadi. Balki bularning taraqqiyotiga asosiy omillardan bo‘ldi. Bag‘dod, Damashq, 
Qohira, Samarqand, Buxoro, Qurtuba (Kordova), o‘arnota (Granada) masjidlaridan 
taralgan ilm ziyosi butun dunyoga yoyildi. 
Bu hazora qonunchiligida har sohaning o‘z mutaxassis ulamolari bo‘lar va barchalari 
qonun oldida barobar edilar. Ustunlik taqvoda-yu, ommaga xizmat qilishda bo‘lardi: 
«Allohga qasamki, agar Muhammadning qizi Fotima o‘g‘irlik qilganda ham Muhammad 
uning qo‘lini albatta kesardi». «Xalqning barchasi Alloh ahllaridir. Ularning Allohga 
mahbubrog‘i ahllariga manfaatlirog‘idir». Islom hazorasi, uning ustida qurilgan din mana 
shudir. Unda boshliqqa ham, din kishisiga ham, obro‘likka ham, boyga ham imtiyoz 
yo‘qdir.«... (Ey Muhammad, ularga) ayting: