www.ziyouz.com kutubxonasi
124
vakillari deb hisoblab kelganlar. Shialarning I.i - Allohning noibi, u orqali Allohga
yaqinlashish mumkin, I.lar payg‘ambarlarga xos bilimlar merosxo‘ri. Biroq Ali avlodlari
tabiiy ravishda bo‘linib, tarqalib keta borgan sari oliy hokimiyatga da’vogarlik qilishi
mumkin bo‘lganlar soni ko‘paya bordi. Ali avlodlarining turli shajarasi vakillarini I.
sifatida tan olgan shialik har xil oqim va jamoalarga bo‘linib ketdi. Zaydiylar, ismoiliylar,
imomiylar, "keskin" shialar oliy hokimiyatni berish qoidasi, I.ning huquq va burchlari,
I.larning hukmron sulola bilan hamkorlik qilishi mumkinligi, ularning "adolatsiz"
hukmdorlarga munosabati va h.k. masalalarni turlicha talqin qildilar. Ko‘pchilik uchun
hoz. vaqtda Ali avlodlari bo‘lgan haqiqiy I. yo‘q. Shialarning diniy rahnamolari - "din
odamlari" (rijal ad-din) uning to‘la huquqli vakillaridir. I. atamasi shialik va sunniylikda,
shuningdek, yirik diniy rahnamolar, katta qavmlarning rahbarlari, diniy mazhab va
maktablar asoschilari (Abu Hanifa, al-Ash’ariy, Humayniy va h.k)ga hurmat yuzasidan
ham qo‘llaniladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |