Microsoft Word ihyo ilm ziyouz com doc

Munozara va undan kelib chiquvchi yomon axloqlarning ofatlari bayoni 
 
Bilgilki, boshqani mag‘lub etish, mot qilish, odamlar oldida fazilat va sharafni ko‘rsatish 
maqsadida munozara qilish Allohning huzurida mazmum, iblis nazdida esa, mahmud 
bo‘lgan barcha xulqlarning manbaidir. Ushbu munozaralar kibr, manmansirash, hasad, 
nafsni ulug‘lash, mansabparastlik va shu kabi botiniy buzuqliklarning biridir. Ichkilik 
ichish yoki fahsh ish qilish orasida       ixtiyorli bo‘lgan kishi ichkilik ichsa, mast bo‘lib 
fahsh ishlarni ham bajarishiga olib keladi. Shu kabi boshqalarni mot qilish, munozarada 
g‘olib kelish, mansabparastlik va manmansirash muhabbati kimgaki g‘olib kelsa, uni 
iflosliklar ichiga boshlab boradi, qalbida yomonliklarning  jamlanishiga vosita bo‘ladi. Bu 
yomon axloqlarning barchasi dalillar, oyatlar va hadislarga asoslangan holda «Rub’ul 
muhlikot» bo‘limida zikr etiladi. Ushbu o‘rinda esa, salbiy munozarani keltirib 
chiqaruvchi yaramas xulqlarning bir qismini aytib o‘tamiz. 
 
1. Hasad. Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam): «Olov o‘tinni yegani kabi hasad ham 
yaxshiliklarni yeydi»,
115
 deganlar. Tortishuvchi hasaddan xoli bo‘lolmaydi. Chunki gohida 
g‘olib bo‘lsa, gohida mag‘lub etilishi muqarrar. Ba’zida uning so‘zi maqtalishi, ba’zida 
esa, boshqaning gapi maqtovga sazovor bo‘lishi mumkin. Modomiki, dunyoda biror 
kishining ilmi va qarashlari boshqanikidan kuchli ekanini zikr qilish yoki «falonchi sendan 
yaxshiroq qarashga va to‘g‘riroq fikrga ega», deyilish ehtimoli bor ekan, tortishuvchi, 
albatta, raqibiga hasad qila boshlaydi va undagi ne’matning zavol topishini, odamlarning 
muhabbati va hurmat-ehtiromlari o‘zi tomonga ko‘chib o‘tishini chin dildan xohlaydi. 
Hasad – olov-otash. Bas, kimki hasadga mubtalo bo‘lsa, bu dunyoda azobga, iztirobga 

---

Ihyou ulumid-din (Din ilmlarini jonlantirish) – Ilm kitobi. Abu Homid al-G’azzoliy