Microsoft Word Хурсанбоев С. Ёш боксчиларни машғулот ва мусобақа фаолиятида жароҳатлар олиш сабабларини аниқлаш docx

2.2. Yosh bokschilarni mashg‘ulot va musobaqa faoliyati jarohatlar

sonini kamaytirish samaradorligi

Aytib o‘tish joizki, bugungi kunga kelib yosh va malakali bokschilarni tayyorlash, jismoniy va texnik-taktik tayyorgarlik jarayonlarini nazorat qilish va boshqarish masalalariga bag‘ishlangan ilmiy-uslubiy adabiyotlar soni oshib bormoqda.
Lekin, olib borilgan kuzatuvlar shu ko‘rsatdiki, ko‘pgina boks maktablarida, ayniqsa yosh bokschilarni halqaro boks assotsiatsiyasi AIBA tomonidan qabul qilingan o‘zgarishlarni sportchilarga to‘g‘ri etkazib berish borasida etarli muammolar mavjudligi aniqlandi.
Bizning ishimiz ana shu masalani o‘rganish bo‘yicha pedagogik tadqiqot o‘tkazishga bag‘ishlangan.
Biz tamondan o‘tkazilgan pedagogik kuzatishlar yosh bokschilarni jarohat olish sabablari va texnik harakatlari ko‘rsatkichlari darajasini o‘rganish borasida tahlil o‘tkazildi. Kuzatuvlar jarayonida 6 ta musoboqada 60 tadan oshiq janglar
tahlil qilindi.
Aytish kerakki dearli barcha janglarda sportchilar texnik-taktik harakatlarni noto‘g‘ri bajarishlari orqali jarohat olganlariga duch keldik.
Bokschilar bosh qismini himoyalovchi “shlemlar”ni musobaqa qoidalariga asosan musobaqa faoliyatida ishlatilmasligi va shunga asosan bokschilarni o‘quvmashg‘ulotlar jarayonida musobaqalarga texnik-taktik jixatdan to‘g‘ri tayyorlamaslik sportchilarni turli hil jaraohatlarni olishlariga sabab bo‘lmoqda.
O‘tkazilgan kuzatuvlar tahliliga ko‘ra bokschilarni asosiy jarohatlanishlari bosh qismida uchradi, qosh, qovoq, bosh va burunning yorilishi va shunga o‘hshash jarohatlar soni oshishi kuzatildi. Buning asosiy sabablaridan biri tahlil natijalariga ko‘ra musobaqa qoidalaridagi, hakamlikdagi o‘zgarishlarga va texnik harakatlarni noto‘g‘ri bajarishlari oqibatida kelib chiqmoqda.

1-diagramma

YOsh boschilarni mashg‘ulo va musobaqa faoliyatida olingan jarohatlar ko‘rsatkichlari (n=20)

Diagramma qayd etilgan ko‘rsatkichlar shuni ta’kidlash imkonini beradiki, bajarilgan zarbalar texnikasidan noto‘g‘ri bajarilgan texnik harakatlar soni ko‘pligini ko‘rishimiz mumkin. SHu sababli yosh bokschilarning jarohatlar soni ham yuqoriligini ko‘rishimiz mumkin.
YUqorida keltirilgan ma’lumotlarni tahlil qilar ekanmiz yosh bokschilarni musobaqa va hakamlik qoidalaridagi o‘zgarishlarga asosan to‘g‘ri tayyorlamaganlari va texnik harakatlarni bajarishdagi xatolar sababli jarohatlanishlarni soni foyizlari yuqori ekanligi aniqlandi.
Tadqiqotimizning keyingi bosqichida yosh bokschilar tamonidan mashg‘ulot va musoboqa faoliyati jarayonida aniqlangan kamchiliklarni bartaraf etish maqsadida tadqiqotga jalb qilingan bokschilarni ikkita nazorat va tadqiqot guruhlariga bo‘lib, tadqiqot guruhi bokschilariga texnik harakatlarni bajarilish qoidalari va musobaqa qoidalaridagi o‘zgarishlarga to‘g‘ri tayyorlash bo‘yicha 5 oy davomida 10 soat uslubiy 20 soat amaliy o‘quv-mashg‘ulotlar o‘tkazildi.
O‘quv-mashg‘ulotlarda tadqiqotga jalb qilingan bokschilarga asosan bokschilariga texnik harakatlarni bajarilish qoidalari va musobaqa qoidalaridagi o‘zgarishlarga to‘g‘ri o‘rgatish ishlarini olib borish jarayonida yosh bokschilarni xaftalikssiklda texnik-taktik, jismoniy va psixologik tayyorgarligini taqsimlash xususiyatlari o‘rganilib ularga nazariy va amaliy soatlar to‘g‘ri taqsimlandi.
Mashg‘ulot vositalari, amaliyot uchun zarur bo‘lgan, ixtisos-lashganga va ixtisoslashmaganga bo‘linadi. Birinchi guruh mashqlari maxsus tayyorgarlik vositasi sifatida foydalaniladi. Bularni qo‘llash sport-texnik ko‘rsatkichlarni tez o‘sishiga bevosita ta’sir qiladi. Ikkinchi guruh mashqlari asosan umumiy tayyorgarlik vositasi sifatida foydalaniladi. Xaftada bir marta AIBA xalqaro boks assotsiatsiyasi tamonidan kiritilgan musobaqa va hakam-lik qoidalaridagi o‘zgarishlar tadqiqot guruhidagi bokschilarga to‘g‘ri tushuntirib borildi.
YUqorida qayd etilgan vositalarni to‘g‘ri taqsimlash yo‘li bilan ishlab chiqilgan usuliyat orqali 5 oy davomida yosh bokschilarini musaboqa va hakamlik qoidalaridagi o‘zgarishlarga to‘g‘ri tayyorlash va texnik-taktik harakatlarlarini ishonchli-ligini o‘rganish maqsadida nazorat va tadqiqot guruhi bokschi-larini mashg‘ulot va musobaqa faoliyati janglari alohida tahlil qilindi.

2-diagramma