Microsoft Word hmy maruza matni

 

4-mavzu. Tashkiliy-farmoyish hujjatlar  

Reja 

1. Tashkiliy hujjatlar haqida tushuncha va ularga oid hujjatlar. 

2.Buyruqlarning tayyorlanishi va ularning turlari. 

3.Farmoyish va ko’rsatma haqida tushuncha. 

 

Tayanch  iboralar:  Hujjat,  farmoyish,  qo’rsatma,  korxona,  buyruq,  mehnat 

samaradorligi, zamonaviy mutaxassis, noilmiy yondashish, bozor mexanizmi. 

 

1.Tashkiliy hujjatlar haqida tushuncha va ularga oid hujjatlar 

 

Iqtisodiyotni  boshqarishda  tashkiliy-farmoyish  hujjatlarining  axamiyati 

---

29 

 

kattadir.  Har  qanday  firma  yoki  korxonani  boshqarishda  tashkiliy  farmoyish 

hujjatlaridan to’liq foydalanadi. 

Tashkiliy hujjatlarga nizom, ustav, majlis bayoni, shartnoma kiradi. 

Nizom  bu  korxona  yoki  uning  tarkibiy  bo’linmalarining  tuzilishi,  xuquqi 

vazifalari,  burchlari,  ishni  qanday  tashkil  qilish  tarkibini  belgilaydigan  xuquqiy 

hujjatdir

.

  Nizom  ayrim  mansabdor  shaxslarga  va    turli  tadbirlarga  (ko’riq, 

musobaqa  va  boshqalarga  nisbatan  xam  tuzilishi  mumkin)  ko’pincha  nnzom 

korxonalarni  ta’sis  etish  va  tashkil  topish  paytida  tuziladi  va    yuqori  tashkilotlar 

farmoyishi  bilan  tasdiqlanadi.  Korxonalarning  tarkibiy  qismlari  ularning 

raxbarlari tomonidan tuziladi va korxona raxbari farmoyishi bilan yoki tasdiqlash 

ustxati (viza) qo’yish bilan kuchga kiradi. 

Yo’riqnoma  bu  qonun  yoki  boshqa  normativ,  xuquqiy  hujjatlarni 

tushuntirnsh   maksadida   chiqariladigan   xuquqiy   hujjatdir.Korxona mansabdor 

shaxs va fuqarolarninig tashkiliy, ilmiy, texnikaviy, moliyaviy va boshqa maxsus 

faoliyat  tomonlari  xususida  tartib-qoida  o’rnatish  maksadida  davlat  boshqaruv 

organlari tomonidan chiqariladi, yoki rahbar tomonidan tasdiqlanadi. 

Yo’riqnoma matni bo’limlardan tarkib topadi. Bo’limlar modda va bandlarga 

bo’linishi mumkin, yo’riqnoma odatda “Umumiy qoida” deb ham yuritiladi, unda 

yo’riqnomaning maksadi ochib beriladi, rioya qilish qoidasi, farmoyish tarkibi va 

umumiy  boshqa  masalalar  ko’riladi.  Matnning  asosiy  qismi  aniq  ko’rsatma 

beruvchi  xususiyatga  ega  bo’ladi,  bunda  "lozim",  "kerak",  "zarur",  "yo’l 

qo’yilmaydi", "mumkin emas" kabi so’zlar qo’llaniladi. 

Yo’riqnomalar  ichida  xodimning  lavozim  yo’riqnomasi  aloxida  o’rin 

egallaydi.  Unda umumiy qism xodimning vazifalari, burchlari, xuquqlari, 

boshqa  xodimlar  bilan  munosabatlari  ishni  baxolash  mezoni  va  xodim 

mas’uliyati  ko’rsatiladi.  Lavozim  yo’riqnomasini  xodimning  bevosita 

raxbari  ishlab  chiqadi,  so’ngra  bo’lim  mudiri  yoki  korxona  raxbari 

tasdiqlaydi.