iqtisodiyotning bozor mexanizmi orqali rivojlanish yo’lini tutdi. 1990 yillarning
boshlarida rejalashtirish iqtisodiyotidan bozor iqtisodiyotiga uta boshlash, xalq
xo’jaligining barcha tarmoqlarida yangicha iqtisodiy isloxatlarni amalga
oshirishga majbur qildi, ya’ni xalq xo’jaligida yangicha iqtisodiy muxit barpo
etila boshladi. Ma’lumqi, xalq xo’jaligining barcha tarmoqlaridagi ish faoliyatini
egalarining iqtisodiy manfaatiga katta zarar yetkazishi tabiiy xoldir. Bozor
iqtisodiyoti sharoitida har bir moddiy va ma’naviy ishlab chiqarish maxsulotlari
hisob-kitobli bo’lishi lozim. CHunqi bu jamiyat isrofgarchilik illatlariga qarshi
ko’raShu vchi asosiy mexanizmdir. Demak hisob-kitob bor joyda hujjatlar bilan
ishlashni talab qilinadi. Umuman olgapda, boyur sharoitida har bir ish turli-tuman
hujjatlarga taYangan holda olib boriladi.Agarda hujjatlar noto’g’ri tuzilgan bo’lsa,
u holda ular shartnoma asosida ish qo’rayotgan va shu shartnomadan o’zaro
manfaatdor bo’lgan ikki tomonning ish faoliyatigasalbiy ta’sir qo’rsatadi va bu
28
ta’sir okibatida jamiyat ham zarar qo’radi. shu nday ekan, zamonaviy mutaxassis
hujjatlar bilan ishlashni , ya’ni shartnoma tuzish qoidalarini yaxshi bilmog’i lozim.
Mehnat unumdorligi va samaradorligi, odamlarda mehnatga nisbatan
shakllangan munosabat har qanday davlat va jamiyat axvolini, unipg ertangn
kunini baxolashga imkon beradigan ko’rsatqichlardandir.
O’zbekiston davlat mustaqilligini qulga kiritgapidan so’ng ijtimoiy xayotning
barcha sohalarida tub islohatlar amalga oshirila boshladi. shu jumladan mehnat
munosabatlarini tartibga solpshga doir masalaparda xam yangicha yoidaShu
vlarning salmog’i orta bordi.
Ijtimoiy adolat qaror topa boshladi. Buning samarasi ularoq, odamlarpi o’z
mehnati natijasidan qonikishi, ularni mehnatiga yarasha rozi qnlish yo’li
tutilmoqda. mehnatning samaradorligi va sifatini oshirish xozirgi mustaqillik
davrida eng muxim vazifa bo’lib qoldi. Binobarin, bu vazifani xal etishda
mehnatni xuquqiy jixatdan tartibga solishning O’zbyokiston davlatining asosiy
tayanchi bo’lgan - qonundir. Qonun asosida mehnat shartnomalar va huquqiy-
me’yoriy hujjatlar tuziladi.
Savollar
1. SHartnoma nima va u qanday vazifani bajaradi?
2. SHartnoma qachon va kimlar tomonidan tuziladi?
3. SHartnomaning qanday turlari mavjud?
4. Xo’jalik shartnomasi nechta zaruriy qismdan iborat?
5. SHartnoma kimlar tomonidan imzolanadi?
6. Mehnat shartnomasi qanday axamiyatga ega?
Do'stlaringiz bilan baham: