4. mehnat shartnomasi. mehnat shartnomasi - mehnatkashlar bilan korxona
muassasa. tashkilot, firma hamda xususiy tadbirkorlar o’rtasida to’ziladigan
bitim. Bunga ko’ra, mehnatkashlar muayyan ixtisos, malaka yoki lavozimga oid
ichki mehnat tartibiga buyso’ngan xolda bajarishni o’z zimmasiga oladilar.
Korxona, firma esa mehnat qonunlarida, jamoa shartnomasida va ta’riflarning
o’zaro bitimida ko’zda tutilgan ish haqini mehnatkashlarga to’lab turadi va
mehnat sharoitini ta’minlab berish majburiyatini o’z zimmasiga oladi. Xususiy
tadbirkorlik bilan shu g’ullanayotgan fuqarolar bilan xam mehnat shartnomasi
tuzilishi mumkin.
Mehnat shartnomasi fuqarolik xuquqiy shartnomalaridan (ijara, jamoa
pudrati, oilaviy pudrat, shaxsiy pudrat, mualliflik shartnomasi mehnatning
natijasiga qarab haq to’lashdan) farq qiladi.
Davlatimiz har bir fuqaro mehnatiga uning miqdori va sifatiga belgilangan
minimumdan past bulmagan mehnatga qarab haq to’lashni ta’minlab beradi.
Mehnat shartnomasining qushimcha shartlari korxona muassasa, tashkilot,
firmaning imkoniyatiga qarab turlicha bo’lishi mumkin. Jumladan qushimcha
shartlar xodimga yetoqxonadan joy berilishi, ishga transport bilan qatnash
to’g’risida, bolalarni maktabgacha bolalar muassasasiga joylashtirish, ishga qabul
qilish vaqtida dastlabqi sinov belgilash, yangi qasbga urgatish xodimga boshqa
biror ishda ishlashga ruxsat berinish va xoqazolar bo’lishi mumkin. mehnat
shartnomasining qushimcha shartlari qonunlarga xilof bo’lmasligi lozim. mehnat
shartnomasi og’zaki yoki yozma shaklda tuzilishi mumkin. U odatda fuqarolar va
ma’muriyat o’rtasida og’zaki keliShu v tarzida tuziladi.
Mehnat bitimi shartnoma turlaridan biri bo’lib, u orqali muassasalar bilan
ularning xisobida turmaydigan xodim(lar) o’rtasidagi o’zaro munosabatlar
rasmiylashtiriladi. Xodim (ishchi) aniq bir ishni bajarshpni zimmasiga oladi,
muassasa esa ish haqini to’lash va shu ishni bajarish uchui sharoit yaratib berish
majburiyatini oladi.
Ayrim xollarda korxona hisobida turuvchi xodimlar bilan xam mehnat
bitimi tuziladi. Bunda xodimlar bevosita o’z asosiy vazifalarini doirasiga
kirmaydigan ishni bajarish majburiyatini oladilar (ma’ruza o’qish, farroshlik).
27
mehnat bitimi asosida haq to’lash korxonaning hisobdan tashqari (shtatsiz)
xodimlar uchun tasdiqlangan ish haqi fondi hisobiga amalga oshiriladi.
Mehnat bitimi ikki nusxada tuziladi. Bir nusxasi bajaruvchi(lar)ga beriladi,
ikkinchisi esa hisob bo’limi yoki boshqa tarkibiy bo’linma hujjatlar yig’masida
saqlanadi.Mehnat shartnomasini bekor qilish – O’zbekiston Respublikasi mehnat
kodeksida(O’zR MK) ko’zda tutilgan, xodim bilan ish beruvchi o’rtasidagi
mehnat munosabatlarini to’xtatishga qaratilgan izchil hatti-harakatlar jamligi
tushuniladi.
Mehnat shartnomasining bekor qilinishini rasmiylashtirish quyidagilarni o’z
ichiga oladi:
1. mehnat shartnomasini bekor qilinishi to’g’risidagi buyuruqni
rasmiylashtirish.
2. mehnat shartnomasini bekor qilinishi to’g’risidagi buyuruq nusxasini
xodimga berish.
3. mehnat shartnomasini bekor qilingani to’g’risidagi va boshqa zarur
yozuvlar kiritilgan mehnat daftarchasini xodimga berish.
4. Ish haqi bo’yicha hisob-kitob qilish.
Do'stlaringiz bilan baham: |