Microsoft Word ernest xeminguey chol va dengiz ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
42
замонда уни бой берилган гарпун, синган пичоғу, ишдан чиққан қўлларга сотиб олиб бўладими? 
Ким билсин? Ахир, сен денгизда ўтказган саксон тўрт куннинг бадалига бахт сотиб олишни 
кўзлаган эдинг. Ҳа-я, дарвоқе, оз бўлмаса, уни сенга сотиб қўяй ҳам дедилар... 
Бўлар-бўлмас нарсаларни ўйлайверма. Бахт деган нарса одам боласига турланиб келади, уни 
билиб бўлармиди? Борингки, мен қандай бўлиб келмасин, ўзимга жиндаккина бахт олган 
бўлардим ва унинг эвазига нима сўрамасинлар, икки қўллаб бахш қилардим. Қанийди энди 
Гавана шуълаларини кўрсам,— деб ўйларди у.— Сен беш қўлингни баравар оғзингга тиқаяпсан 
чол. Бироқ, мен шу тобда Гавана чироқларини кўришдан бошқа ҳеч нарсани истамасдим». 
У руль ёнида қулайроқ ўрнашиб олишга уриниб кўрди, шунда оғриқнинг зўрайганидан, 
ўзннинг ҳақиқатан ҳам ўлмаганлигини билди. 
Шаҳар чироқларининг шуъласини у кечки соат ўнларга яқин кўрди. Шуъла аввал ой осмонга 
чиқиши олдидан пайдо бўладиган оч пушти ёғду каби кўринди. Кейин тобора зўрайиб 
бораётган шамол сарбаланд тўлқинни қуваётган океан бўлаги ортидан чироқлар яққол кўзга 
ташлана бошлади. У қайиқни шу чироқларга қараб бошқарар ва энди кўп ўтмай, тезда 
Гольфстримга кириб оламан деб ўйларди. 
«Хў-ўш, шу экан энди,— деб ўйларди у.— Албатта, улар менга яна ҳужум қилишади. Аммо 
одам қуруқ қўл билан қоронғида уларга қарши нима ҳам қилиши мумкин ўзи?» 
Унинг бутуи аъзойи бадани қақшаб, лўқиллаб оғрир, тунги аёз бўлса, жароҳатлар ва заҳмат 
чеккан оёқ-қўлларининг оғриғини зўрайтирар эди. «Менга яна олишиб ўтиришга тўғри келмас, 
деб умид қиламан,— деб ўйлади у.— Фақат бошқа жанг қилмасам бўлгани!» 
Бироқ ярим кечада у акулалар билан яна олишди. Олишарди-ю, бундан энди ҳеч қандай 
умид йўқлигини биларди. Улар чолга бир гала бўлиб ҳужум қилишди, у бўлса, фақат акула 
сузғичлари сувда қолдираётган йўл-йўл изларни-ю, балиқни юлиб-юлқиш учун ташланган 
чоғларида ўзларидан чиқараётган шуълаларнигина кўрарди, холос. У тўқмоғи билан акула 
каллаларига туширар экан, қулоғига жағларнинг ғажир-гужури чалинар, балиқ пастдан туриб 
юлқиланган пайтлардаэса қайиқнинг алғов-далғов бўлиб, қарсиллагани эшитиларди. У фақат 
эшитиши ва тусмоллаб билиши мумкин бўлган қандайдир кўзга кўринмас жойларга жон-жаҳди 
билан тўқмоқ урарди. Қейин тўсиндан тўқмоғи ғойиб бўлиб қолганини сезди. 
У румпелни жойидан суғуриб олди ва уни икки қўллаб тутганча, устма-уст зарб уриб, 
савалай кетди. Бироқ акулалар энди тамомила қайиқ бурнига довур келиб бўлишган, гоҳ бирин-
кетин, гоҳ бутун тўда бир бўлиб балиққа ёпирилишар, денгизда оқариб кўринган гўштларни 
шилиб олишарди; кейин яна ўз ўлжаларига ташланиш учун орқага қайтишар эди. 
Алоҳида акулалардан бири балиқнинг нақ боши олдига сузиб келди ва шунда чол энди 
ҳамма-ҳаммаси тамом бўлганини тушунди. У балиқ бошининг метин суякларига тақалиб қолган 
тишларни мўлжаллаб, акула тумшуғига румпель билан туширди. Бир урди, икки урди, кейин 
яна, яна урди. Румпелнинг қарсиллаб, айи-либ тушганини кўргач, у акулани мажоғи чиққан соп 
билан солди. Чол дастанинг гўштга санчилиб киргани-ни сезди-ю, унинг қирраси ўткир 
эканлигини билиб, яна акулани қулочкашлаб урди. Акула балиқни қўйиб юбориб, ўзини четга 
олди. Бу — ҳужумга келган акула галасидан қолган энг сўнгги акула эди. Энди уларнинг 
ейдиган нарсаси қолмаган эди. 
Чол базўр нафас олар, оғзида аллақандай нотаниш маза сезарди. Маза чучмалгина бўлиб, 
мис тамини берар, шунинг учунми бир муддат чол қўрқиб кетди. Аммо тезда ҳаммаси ўтиб 
кетди. У океанга тупуриб деди: 
— Еб қолларинг, galanos, тешиб чиқсину тўнғиз қўпларинг, ишқилиб! Тушларингга одам 
ўлдирганларинг кириб чиқсин. 
Чол энди ўзининг узил-кесил ва батамом енгилганини биларди. У қуйруққа қайтиб келиб, 
румпелнинг синган бир бўлаги руль тешигига кириб турганини кўрди ва бошқа илож 
қолмагандан сўнг қайиқни у билан ҳам бошқариш мумкинлигини билди. 

---

Эрнест Хемингуэй. Чол ва денгиз (қисса)