Microsoft Word ernest xeminguey chol va dengiz ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
17
тубан йиқилиб тушди ва кўз остини ёриб олди. Қон ёноғидан оқиб туша бошлади, аммо ҳали 
иягига етиб улгурмасдан қуюлиб тўхтади ва қотиб қолди. Ўзи бўлса, нафас ростламоқ учун 
қайиқ бурнига қараб сургалди ва етиб келиб ёнбошлаб олди. Чол қопни ўрнаштириброқ қўйди, 
чилвирни эҳтиёт билан елкасинннг ҳали лат емаган қисмига ўтказиб, бутун оғирликни елкасига 
туширди-ю, балиқнинг қанчалик куч билан тортаётганини аниқлашга уринди, сўнгра, қўлини 
сувга тушириб, қайиқ тезлигини билишга ҳаракат қилди. 
«Нега у бунчалик силтандийкин, қизиқ,— деб ўйлади у.— Ҳар нечук чилвир елкасидаги 
катта ўркачдан сирғалиб тушган бўлса ажаб эмас. Унинг елкаси ме-никичалик оғримайди, 
албатта. Аммо у қанчалик йирик бўлмасин, қайиқни бир умр тортиб юролмайди-ку, ахир. Энди 
халақит бериши мумкин бўлган нарсаларнинг баридан қутулдим. Бундан ташқари, чилвирни 
ҳам керагича ғамлаб қўйдим, кишига шундан бошқа яна нима керак ўзи?» 
— Балиқ,— деб чақирди у секингина,— ўлсам ўламанки, сендан ажралмайман. 
«У ҳам, ҳар ҳолда мендан айрилмаса керак»,— деб ўйлади чол ва тонг ёришини кута 
бошлади. Бу азон палласи ҳаво совуқ эди ва у сал бўлса ҳам исиниш учун қайиқ тахталарига 
бағрини бериб қаттиқроқ ёпишди. «У чидаётибдими, мен ҳам чидайман». 
Кўп ўтмай тонг шафағи денгиз қаърига кетган таранг чилвирни ёритди. Қайиқ тўхтовсиз 
илгари силжирди: қуёш ҳам уфқ бетида тирноғини кўрсатди-да, чолнинг ўнг елкасига нур 
тўкди. 
— Шимолга қараб сузяпти,— деди чол.— Оқим-ку, бизни анча шарқ томонга суриб кетганга 
ўхшайди. У оқимга қараб бурилса қанийди. Унинг ҳолдан тойга-нини шундан билса бўлади. 
Аммо қуёш яна ҳам юқори кўтарилганда, балиқ чарчашнн ҳатто хаёлига ҳам 
келтирмаётганлиги чолга аён бўлди. Кўнглига фақат бир нарса таскин бериб ту-рар, у ҳам 
бўлса, балиқнинг энди анчагина юзада сузаётганлиги эди, буни чилвирнинг сувга қандай 
қияликда кетаётгани аниқ кўрсатиб турарди. Аммо бу — балиқ, албатта сув, юзига қалқиб 
чиқади деган гап эмас эди. Бироқ, ҳар қалай у чиқиб қолиши ҳам мумкин. 
— Э худо ўзинг уни бу ёққа чиқиш мажбур қил!— деди чол.—Суробини тўғрилаш учун эса, 
худога шукур, етарли калавам бор. 
«Ёки чилвирни андак тарангроқ тортсаммикин, оғриқ жонидан ўтса, отилиб чиқиб 
қолармиди дейман-да,— деб ўйлади чол.— Мабодо чиқадиган бўлса, кун ёруғлигида чиқиб қўя 
қолсин. Ўшанда умуртқаси ёқалаб кетган пуфаклари ҳаво билан тўлиб қолади. Кейин у денгиз 
остида ўлиш учун ҳеч қачон у ерга тушол-майдиган бўлади». 
У чилвирни яна ҳам тарангроқ тортишга уриниб кўрди, аммо чилвир бусиз ҳам аввал 
бошдан шундай таранглашган эдики, ҳозир уни тортай деб, ўзини орқага ташлаши билан 
елкасини чунонам ўйиб юборди-ки, бунақада чол ҳеч вақо чиқара олмаслигинн билди. «Силтаб 
тортиш мумкин бўлмаса, бу фалокатни,— деб ўйлади чол.— Ҳар силтовда қармоқ тишлаган 
жой кенгайиб бўшашаверади, мабодо балиқ юзага чиқиб қолса, қармоқ ҳам айилиб кетиши 
мумкин. Ҳар ҳолда ўзимни ҳозир, қуёш чиқиб турганда, яхши ҳис қиляпман. Бу сафар офтоб 
ҳам кўзимга тушмаяпти». 
Чилвирларни сариқ сув ўтлари чирмаб олди. Аммо чол шунга ҳам хурсанд эди, чунки улар 
қайиқ ҳаракатини секинлаштириб туришарди. Бу ўша, тунда ялтираб кўринадиган сариқ сув 
ўтларининг ўзгинаси эди. 
— Балиқ,— деди у,— сени жуда ҳам яхши кўраман ва ҳурмат қиламан. Аммо билиб қўй, кун 
ботмасдан сени гумдон қиламан. 
«Ҳар ҳолда, мен бунинг уддасидан чиқсам керак»,— деб ўйлади у. 
Тирноқдаккина қуш шимол томондан қайиққа яқинлашди. У сув бетида пасайиб учарди. 
Чол унинг ниҳоятда ҳолдан тойганини кўрди. 
Қуш нафас ростлаш учун қайиқнинг қуйруғига қўнди. Кейин у чолнинг боши устида 
айланиб учди-да, ўзи учун қулайроқ бўлган чилвир устига қўниб олди. 

---

Эрнест Хемингуэй. Чол ва денгиз (қисса)