|
www.ziyouz.com
кутубхонаси
40
qilganingdan rosa xaxolab kulasan, osmon esa goh u, goh bu chekkasi bilan to‘ntariladi, bulutlar
aylanib, ko‘z o‘ngingdan lip-lip o‘tadi, daraxtlar aylanib ag‘anaydi, hamma narsa oyog‘i osmondan
bo‘lib ketadi, ko‘kdagi quyoshning esa kulaverib ichagi uziladi. Bolalarning shovqini, qiyqiriqlarini
aytmaysizmi! Pastga qarab shitob bilan yumalab tushaverasan, tushaverasan, shunda ortingdan yugurib
kelayotgan bolalarning goh cho‘ziq yuzlari, goh bukilgan oyoqlari ko‘z oldingdan lip-lip o‘taveradi,
nihoyat, to‘xtab kolasan. Eh! Shunda quloqlaring shang‘illab ketadi. Shundan so‘ng eng qiziq, eng
nozik joyi keladi. Bir, ikki, uch deyilganda o‘rningdan sakrab turib olib, boshing gir-gir aylanishiga
qaramay, yiqilib tushmasliging kerak. Odatda birinchi marta hammayam yiqiladi. Ana kulgiyu mana
kulgi! Hamma kuladi, o‘zing ham kulasan. Oyoqda mahkam turmoqchi bo‘lasanu oyog‘ing ostidagi
yer ag‘darilib ketayotgandek bo‘ladi. Kirisk esa yiqilmasdi. Oyoqda mustahkam turib olardi. Shunga
intilardi. Axir, Muzluk doim shu yerda bo‘lardi-da! Uning oldida bo‘sh-bayov bolaga o‘xshab
yiqilishni o‘ziga ep ko‘rmasdi.
Ayniqsa, Muzluk bilan-tepalikdan kimo‘zarga dumalashganida rosa huzur qilishardi, rosa
kulishardi. Qizlar ham tepadan dumalayverardi. Faqat ular qo‘rqoq bo‘lishadi, kokillari doim biror
narsaga ilashib qoladi. Ammo bu hisob emas. Bunaqa quvnoq o‘yinda albatta biror joying lat yeyishi
turgan gap.
Muzluk bilan ular pastga dumalaganlarida, Kirisk bildirmay tirsaklarini ataylab keng yozardi-da,
undan o‘zib ketmaslik uchun to‘xtab qolardi. Ular atrofdagilarning qichqirishlari va xaxolab
kulishlarini eshitib, bir vaqtning o‘zida pastga dumalab tushishar va «uch», deb sanalgunicha baravar
sakrab oyoqqa turib olishardi. Shunda Muzlukka oyoqda mahkam turib olishga yordam berish, qizni
suyab qolish nechog‘liq zavqli ekanligini hech kim fahmlamasdi. Ular bir-birlariga madad berib,
beixtiyor quchoqlashib olishardi. Muzluk xursandligidan rosa kular, uning kulgidan cho‘chchaygan
lablari bolaning ham kulgusini qistatardi; Kirisk ushlab qolsin deb Muzluk hamisha shunday qilar,
o‘zini go‘yo yiqilib ketayotgandek qilib ko‘rsatar, Kirisk bo‘lsa uni ushlab qolib, quchoqlab, oyoqda
mahkam turib olishiga ko‘maklashardi. Ana shunda ular allaqanday sirli masrurlik va hurkak bir
muhabbat onlarini boshdan kechirayotganliklarini hech kim bilmasdi. Qizchaning yupqa ko‘ylakchasi
ostida yuragi dukurlab urar, ularning badanlari dam-badam bir-birlariga tegib ketar va Kirisk kizning
endigina tugilib kelayotgan va taranglashgan siynalariga qo‘li tegib ketganini, shunda qizcha titrab,
tezgina uning pinjiga kirib olganini, boshi aylanib ketganidan xumor ko‘zlari sirli bir chaqnaganini
sezib qolardi. Butun olam — yer va osmondagi jamiki narsalar — ular bilan birga qo‘shilib aylanar,
tinimsiz kulgiyu baxtiyorliklariga, cheksiz quvonchga to‘lar edi. Bu naqadar ajoyib saodat ekanligini
hech kim xayoliga keltirmasdi!
Faqat bir gal buni o‘zidan bir oz kattaroq, yomon ko‘rib yuradigan qabiladoshi sezib qoldi va u
ahmoq boshi aylanganidan go‘yo o‘zini oyoqda tutib tura olmayotganday yopirilib kelib Muzlukka
yopishmoqchi bo‘ldi. Muzluk chap bergancha undan o‘zini olib ochar, u bo‘lsa boshi aylanib o‘zini
yiqilayotgan qilib ko‘rsatib, qizning izidan yana yetib olar va uning ustiga o‘zini tashlamoqchi
bo‘lardi. Kirisk u bilan mushtlashib qoldi. U bola gavdaliroq bo‘lganidan bir necha bor Kiriskni urib
yiqitdi. Lekin xar holda kurash durang bilan tugadi — Kirisk bo‘sh kelmadi va qiz bolaning himoya
qilishiga ham ruxsat bermadi. Lekin bu voqea boshqa takrorlanmadi...
Ular o‘ynab-o‘ynab, terga botib, qizib-yonib, ariqdan suv ichgani yugurib ketishardi. Naqadar
masrur lahzalar edi!
Ko‘k sichqoncha, suv bergin!
Oh, ko‘k sichqoncha, suv bergin!
Anhor sal nariroqdan o‘tardi. U o‘rmondan oqib kelib, bolalar o‘ynaydigan joydan chiqardi. Buloq
suvi toshdan-toshga urilib oqib, moviy o‘rmon salqinini o‘zi bilan birga olib kelardi. Qalin o‘sgan o‘t-
o‘lanlar sho‘x jilg‘a sohillarini ko‘pchitib, bir-biriga yaqinlashtirib qo‘yganday, eng yaqin va g‘ovlab
Chingiz Aytmatov. Sohil yoqalab chopayotgan olapar (qissa)
Do'stlaringiz bilan baham: | 
