Microsoft Word chingiz aytmatov sohil yoqalab chopayotgan olapar lotin ziyouz com doc

www.ziyouz.com

 

кутубхонаси

 

45

boisdan ham u azob chekar, otasiga xuddi o‘ziga achingandek achinar edi. Shuning uchun ham u ko‘k 

sichqonchani chaqirib, o‘ziga ham otasiga suv keltirib berishini o‘tinib so‘rardi: 

 

Ko‘k sichqoncha, bizga suv bergin! 

Ko‘k sichqoncha, bizga suv bergin! 

 

Chidab bo‘lmaydigan darajadagi tashnalik azobi soat sari ortayotgan bo‘lsa ham ota o‘zi uchun suv 

tashvishini chekmasdi. Yurak-bag‘ri yonib ichiga o‘t tushganday to‘lg‘anaverdi. Boshi g‘uvillab, ko‘zi 

tinib, endi u Milxunning so‘nggi lahzalarda qanchalik azob chekkanini fahmladi. Biroq u bu haqda 

o‘ylamasdi. Suvni o‘ylashning, to‘yib suv ichish istagining endi ma’nosi yo‘q edi. Agar o‘g‘li 

bulmaganida, agar mana shu oxirgi zim-ziyo tunda pinjiga kirib olgan o‘g‘lini tashlab ketishga o‘zini 

majbur etolganida edi, u allaqachon so‘ngsiz uqubatlarga chek qo‘ygan bo‘lardi. Mayli, o‘g‘lining 

najot topishiga hech qanday umidi bo‘lmasa-da, har holda o‘g‘lining omon qolishi yo‘lidagi oxirgi 

chora deb, uning umri oz bo‘lsa-da, uzaysin deb, o‘ziyam sezmagan holda shunga intilardi, uning 

oxirgi umidi, istagi va a’moli shu edi. Xuddi shu maqsadda Emrayin qayiqni tezroq tark etishi zarur 

edi. Biroq yana o‘g‘lini deb bu ishga jazm etolmas, o‘g‘lini taqdir ixtiyoriga tashlab ketishga yuragi 

dov bermasdi. Imillash, ishni orqaga cho‘zish esa undan ham xatarli edi. Negaki o‘z-o‘ziga dalda 

berishi uchun zarur bo‘lgan so‘nggi majoli ham qirqilib bormoqda edi. 

Otasining umri tugab borardi... 

Buni u o‘g‘liga qay yo‘sinda, qanday so‘zlar bilan tushuntirsa ekan? Sen tirik qolishing uchun tark 

etyapman seni, deb qanday ayta oladi? 

— Ota! — birdan shivirladi Kirisk go‘yo uning nimalarni o‘ylab o‘tirganini payqagandek va 

otasiga yana ham mahkamroq yopishib, ko‘k sichqonchaga yolvordi: 

 

Ko‘k sichqoncha, bizga suv bergin! 

Ko‘k sichqoncha, bizga suv bergin! 

 

Emrayin tishini-tishiga bosib, alamdan ingrab yubordi-yu, ammo hech narsa deya olmadi. U fikran 

o‘g‘li bilan vidolashar, vidolashgan sari so‘nggi qadamga jazm etishga qiynalardi. Uning boshidan 

kechirgan butun hayoti bugungi kechaga muqaddima ekanligini Emrayin endi anglab yetgan edi. 

Nazarida o‘z umrini o‘g‘li orqali uzaytirish uchungina dunyoga kelgan va xuddi shu boisdan ham 

halok bo‘layotgan edi. U o‘g‘li bilan unsiz vidolasharkan, shu haqda o‘ylardi. Emrayin o‘zi uchun 

shuni kashf etdiki, u so‘nggi lahzalargacha umrini o‘g‘lida davom ettirish uchun yashapti. Agar u ilgari 

bu haqda o‘ylamagan ekan, demak, o‘ylashga sabab ham bo‘lmagandir. 

Avvallari ham shu fikr yashin kabi miyasidan lip etib o‘tib qolardi. Hozir shu fikr bilan bog‘liq bir 

voqea yodiga tushdi va bu fikrning ma’nisiga endi tushundi. O‘shanda rahmatli Milxun va boshqa 

qabiladoshlari bilan birga o‘rmonda azim bir daraxtni kesishayotgan edilar. Daraxt qulay boshladi, 

xuddi shu payt u tasodifan ulkan daraxt ag‘darilayotgan tomonda turgan edi. Azamat daraxt yon-

veridagi jamiki narsalarni bosib-yanchib ag‘darilayotgan edi. Shunda hamma baravariga baqirib 

yubordi: 

— Qoch! 

Emrayin kutilmaganda o‘zini yo‘qotib qo‘ydi, ammo endi kech edi: naq osmonu falakdan qasir-

qusur etib shovullagancha yam-yashil o‘rmonning bir bo‘lagini yuqoridan uzib olib ag‘anayotgan 

daraxt asta-sekin naq uning ustiga yopirilib tushayotganini ko‘rdi. U shu damda ham faqat birgina 

narsa — farzandi Kiriskni o‘ylardi. Bolasi o‘sha kezlari hali norasida, peshonasiga bitgan yolg‘iz 

farzandi edi. Qizi Psulk hali dunyoga kelmagan edi, u shu lahzada ham shubhasiz o‘lim ostonasida 

faqat birgina narsani, o‘zidan keyin olamda qoladigan farzandi Kirisk ekanini o‘yladi. Boshqa narsalar 

to‘g‘risida o‘ylashga ulgurmadi ham. Daraxt yaprog‘i chang-to‘zon ko‘tarib uning yonginasida dahshat 

---

Chingiz Aytmatov. Sohil yoqalab chopayotgan olapar (qissa)