|
www.ziyouz.com
kutubxonasi
34
Guram Jo‘xadze nihoyat ta’qibdan qutulib, holdan toygan otini to‘xtatganda, qo‘rdan o‘zini ham
qo‘shib xisoblaganda yetti yigitgina omon qolganligini ko‘radi. Yettinchisi o‘sha Sandro degan yigit
edi. Hikoyaning nomi ham shunga ishora qiladi chog‘i: «Oltovlon va yettinchi».
Sandro qanday bo‘lmasin, qo‘rning boshlig‘i Guram Jo‘xadzeni yo‘qotish haqida topshiriq olgan.
Jo‘xadze xavfli dushman. Lekin endilikda uning yana qayta janglarga kirishi dargumon. Demak, uni
otib tashlash ham ancha mushkul. Buning ustiga endi yolg‘iz qolgach, tuzoqqa tushgan yirtqichday
juda o‘zini ehtiyotkor tutadi. Ko‘proq o‘z kuchiga ishonadi. U oxirigacha olishadi, oxirgi nafasigacha...
Mana, o‘sha voqeaning oxiri... u meni hammasidan ko‘proq hayajonga soladi...
Yigitlar qo‘riga qiron kelgach, tog‘ daralarini besh qo‘lday bilgan Guram Jo‘xadze qosh qoraya
boshlagan pallada Turkiya chegarasidagi odam o‘tib borolmaydigan xilvat o‘rmonga qo‘nadi.
Hammalari — oltovlon ham yettinchi ham, otlarni apil-tapil egar-jabdukdan chiqarib, charchoqning
zo‘ridan o‘zlarini ham tappa-tappa yerga tashlaydi-ar. Besh kishi shu zahoti o‘likday dong qotib uxlab
qoladi. Ikki kishining esa ko‘zlariga uyqu kelmaydi. Chekist Sandroning tashvishi o‘ziga yetib ortadi.
Endi nima qilsamikin, bularning ishini qanday bajarsamikin, qanday qasos olsamikin, deb boshi
qotgandan qotadi. Askarlaridan ayrilgan Guram Jo‘xadzening ham ko‘zidan uyqu qochgan — mana,
boridan bir yo‘la mosuvo bo‘lib o‘tiribdi. Ertaga kuni ne kechadi, Xudo biladi. Inqilob qoq ikki
tomonga ajratib tashlagan bu ikki azamat — ikki qattol, murosasiz dushman yana nimalarni o‘ylardilar,
yolg‘iz yaratganga ayon.
To‘lin oy ularning boshlarining o‘ng tomonida nur yog‘diradi. Tungi o‘rmon og‘ir, bosinqi
xo‘rsinadi. Pastda toshlardan toshlarga urilib daryo shag‘illaydi. Atrof-tog‘lar tosh sukutga ketgan. Shu
payt xuddi bir narsadan bezovta bo‘lganday Guram Jo‘xadze dast sakrab o‘rnidan turadi.
— Sen uxlamayapsanmi, Sandro? — hayron bo‘lib so‘radi u yettinchidan.
— Yo‘q. Nega turib ketding? — o‘z navbatida so‘raydi Sandro.
— O’zim shunday. Uyqum qochdi. Bu yerda hech yotolmayapman. Ko‘zimga oy tushyapti. G’orga
borib yotaman.— Jo‘xadze burkasi, qurol-yarog‘i, boshiga qo‘yib yotish uchun egar-jabduqni oldi.
Keta turib dedi: — Qolganini ertaga gaplashamiz. Boshqa gaplashadigan vaqt ham qolmadi.
Ketdi. Mag‘oraning naq og‘ziga borib joylashdi. Ot boqib yurgan kezlari bu yerda yomg‘ir-qordan
qochib ko‘p berkingan. Mana, endi ham boshini shu panaga oldi. Balki adoqsiz kulfati, dardi-alamini
yolg‘iz o‘zi chekmakchidir, yoxud, nimadandir xavfsiragandir, yonimga hech kimsa yo‘lay olmasin,
kimda-kim bu tomonga yaqinlashsa, darrov ko‘zimga tashlansin, degandir. Sandro etagi kuyganday
tipirchilab qoldi. Qo‘r boshlig‘i bu qilig‘i bilan nima demoqchi, aslida-ku, uning qilayotgan ishi
to‘g‘riku-ya? Ishqilib, sezib qolmadimikin?
O’sha kecha shunday o‘tdi. Ertalab Guram Jo‘xadze otlarni egarlashni buyurdi. Hech kim uning
nima o‘yda ekanligi, nima qilmoqchiligini bilmasdi. Otlar egarlanib, hamma jilovni tutgancha indamay
qarab turarkan, u xo‘rsinib dedi:
— Yo‘k, tug‘ilgan yerimizdan bunday qilib ketish yaramaydi. Bugun bizni o‘stirib katta qilgan
ona-Yerimiz bilan xayrlashamiz. Keyin har qaysimiz o‘z yo‘limizga ravona bo‘lamiz. Lekin hozircha
o‘z uyimizda turganday ko‘ngil ochaylik.
U ikki otliq yigitni yaqin atrofdagi qishloqqa vino va yegulik olib kelish uchun jo‘natdi. Qishloqda
uning sodiq odamlari bor edi. Sandro bilan yana bir yigitni quruq o‘tin yig‘ish va otlarni qo‘riqlash
uchun qoldirdi. O’zi ikki yigitni olib ov qilgani ketdi. Kechki xayrlashuv ziyofatiga biron kiyikmi, tog‘
echkisimi otib kelmoqchi edi.
Sandroning bo‘ysunishdan, topshiriqni bajarish uchun boshqa qulay payt poylashdan o‘zga iloji
qolmadi. Lekin, qachon keladi o‘sha qulay vaziyat, noma’lum.
Shom tushganda oltovlon va yettinchi bir joyga to‘plandilar. O’rmonning chekka yoqasida o‘t
yoqdilar, yerga qalin dasturxon to‘shab, unga qishloqdan Guram Jo‘xadzening sodiq odamlari berib
yuborgan non, tuz, vino va boshqa taomlarni qo‘ydilar. Gulxan alangasi osmonga o‘rladi. Yetovlon
o‘tga yaqinroq keldilar.
Chingiz Aytmatov. Qiyomat (roman)
Do'stlaringiz bilan baham: |
