|
www.ziyouz.com
kutubxonasi
129
sezib, ayyuhannos ko‘tarib, Bozorboyning yo‘liga peshvoz chiqishdi. Ayni choqda, bo‘rilar ham
qolishmas — borgan sari yaqinlashib kelishar, ot holdan toyar, Bozorboy jondorlarning qaynoq taftini
seza boshlagan edi. «Xudoyim, o‘zing qutqar! Yo Bahovaddin, o‘zing madad ber,— deb iltijo qilardi
Bozorboy,— senga yetti qorani qurbon qilaman!»
«Omon qoldim! Qutuldim!»— shodlanib qichqirdi Bozorboy.
Albatta, u bir soat o‘tmay o‘z va’dayu tavallolarini unutadi. Odam bolasi o‘zi shunday...
Uning qoshiga cho‘ponlar chopib kelishdi. Bozorboy ularning qo‘llariga o‘zini otdi, to‘xtovsiz shu
so‘zlarni takrorlardi:
— Bo‘ri, meni bo‘rilar quvishdi! Suv, suv beringlar!
Bo‘rilar esa aftidan, ketmay shu atrofda aylanib yurishar, chidam bilan nimanidir kutishardi.
Bo‘stonning qo‘ra, qo‘tonlarida yugur-yugur boshlandi. Cho‘ponlar chopib yurishar, qo‘ralarning
eshiklarini berkitishar, hoy-huylashib qorong‘ida bir-birlarini chaqirishar, ulardan birovi tom boshiga
chiqdi-da, miltiqdan necha marotaba varanglatib o‘q qo‘ydi. Itlar tinmay vovullashardi, lekin
qo‘ralardan tashqariga chiqishmasdi. O’zlarini yorug‘roqqa olishardi. Itlarning qo‘rqoqligi egalarini
darg‘azab qilardi.
— Atu! Olkish! Ol! E, bular bo‘ribosar emas, po‘qbosar!— kimdir bo‘g‘ilib xirillab itlarni
qistardi.— Ol, bos! Oqtosh, Yo‘lbars, Joysan, Barpalon! Bos! Atu, Atu! E, o‘llaring, dumlaringni
qismay! Bo‘ridan qo‘rqib o‘tiribsanlarmi?!
— It o‘z oti bilan it-da!— deb e’tiroz bildirardi boshqa tovush.— Nimaga baqirasan? Bu itlar
otliqni etigidan tortib tushiradi. Lekin, bo‘riga yaqin yo‘lolmaydi. To‘g‘rimi? Nima deding! Bo‘riga
qarshi bironta it borolmaydi. Qo‘y, indama! Akillayversinlar!
Lekin bo‘rilar nega uni quvalab kelishdi, Bozorboy anchagacha eslolmadi. Faqat Bozorboyning
otiga qarayotgan yigit birdan: «Bozorboy boyke, xurjunda nima bor? Qimirlayotganga o‘xshaydi»,—
deb so‘rab qoluvdi, ana shundagina u esladi.
— Xurjunda deysanmi? E, buri bolalari-ku ular! E, qurib ketsin! To‘rtta bo‘lturuq. Boshatda ini bor
ekan. To‘g‘ri inidan oldim. Shuning uchun bo‘rilar orqamdan quvib kelishdi.
— Shunday demaysizmi! Boplabsiz-ku. Toza qo‘lga tushiribsiz-da! Inidan deysizmi? Xo‘p omon
qolibsiz-da tag‘inam...
— Xurjunda o‘lib qolishmabdimi? Chopganda bo‘g‘ilib, ezilib ketmabdimi ishqilib!
— Nega eziladi! O’rikmidi senga eziladi! Ular itday chidamli bo‘lishadi, og‘ayni.
— Qani, ko‘raylik, qanaqaykin?
Xurjunni tushirishdi va Bo‘stonning uyiga qarab yurishdi. Bunaqa muhim ishlar odatda
Bo‘stonning uyida qilinadi. Bu yerlar, qo‘ra, qo‘tonlarning egasi o‘sha... Lekin hozir Bo‘stonning o‘zi
uyda yo‘q. Rayonda navbatdagi yig‘ilishga ketgan. Ilg‘or cho‘pon Bo‘ston O’rkunchiev yana
navbatdagi prezidiumda o‘tirishi kerak edi.
Bozorboyni Bo‘stonning uyiga xuddi qahramonlik ko‘rsatgan odamdek olib borishdi. Uning
shunga rozi bo‘lishdan boshqa chorasi qolmadi. Mayli, bir qo‘nib o‘tsa, o‘tibdi-da, axir, u mehmon-ku.
Bu uyning ostonasiga Bozorboyning birinchi kelishi emas. Ko‘p yillardan beri Bozorboy bu yerdan
yetti chaqirim narida Bo‘stonga qo‘shni yerlarda cho‘ponlik qiladi. Ana shu vaqt ichida Bozorboy bu
yerda uch marta bo‘ldi: birinchi marta cho‘pon Ernazar Ola Mo‘ngu dovonida muzlik kamarga yiqilib
nobud bo‘lganda, uning ta’ziyasiga kelgan edi; ikkinchi marotaba Ernazar o‘lgach, olti oydan keyin
Bo‘stonning oldingi xotini (Orzigul bechora juda ham yaxshi xotin edi, deyishadi) vafot qilganda,
ma’rakasida qatnashgan edi, o‘shanda atrof-tevarakdan tumonat odam yig‘ilgan, otlar, traktorlar, yuk
mashinalarning sanog‘iga yetib bo‘lmagandi. Uchinchi marotaba xuddi bo‘ynidan sudraganday qilib
olib kelishgan edi. Oblast rahbarlari bu yerda ishlab chiqarish seminari o‘tkazadigan, Bo‘ston
O’rkunchiev cho‘ponlarga o‘z ilg‘or tajribalarini so‘ylab beradigan edi. Bozorboyning hech kelgisi
yo‘q edi. Lekin qochib qutulib bo‘lmadi, majbur qilishdi. Yarim kun o‘tirib va’z eshitishga to‘g‘ri
keldi: qo‘zilar o‘lmasligi uchun nima qilish kerakligidan tortib, qanday qilsa, ko‘proq jun va go‘sht
Chingiz Aytmatov. Qiyomat (roman)
Do'stlaringiz bilan baham: |
