Microsoft Word bustonul orifiyn ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
58
qilaman: takalluf etmaysan, xiyonat qilmaysan, jabr bermaysan", dedi. "Takalluf nima?", 
deb so'radi. "O'zingda bo'lmagan narsaga taklif qilish", deb javob berdi. "Xiyonat 
nima?", dedi. "O'zingda bor narsaga baxillik qilib, mehmonga olib kelmaslik", deb javob 
berdi. "Jabr nima?" deb so'radi. "Oilangni mahrum qilib, mehmoningga berishing", deb 
javob berdi. 
Agar bir qavmni taomga chaqirsang, ularga xizmat qil, bu ish muruvvatdandir, Alloh 
taoloning: 
"Ibrohimning izzat-ikromli mehmonlari..." (Zoriyot, 24), degan so'zidagi "izzat-ikrom" 
ularga xizmat qilishdir. 
Ziyofatga zo'rlanmaydi gohida oling-oling deb turiladi. Chunki ot hushtaksiz ham ichadi, 
ammo hushtak bilan ko'p ichadi, tuya niqtamasa ham yuradi, ammo niqtasa tezroq 
yuradi. Shuningdek, mehmonga oling-oling deb turish foydali bo'ladi. Ammo 
majburlanmaydi, chunki bu yomondir. Mehmonlarning oldida sukutni ko'paytma, ularni 
yolg'iz qoldirma, ularning oldida xizmatkorga g'azab qilma, chunki mehmonlarga 
ko'rsatiladigan eng yaxshi hurmat ochiq yuz va chiroyli so'zdir. Mehmonlar bilan birga 
ularga malol keladigan kishini o'tqazish durust emas, chunki malollik taomni bo'g'adi, 
ishtahani buzadi. Agar ular ovqatlarinib bo'lsalar va ijozat so'rasalar, ularni ushlab turish 
durust emas, chunki bu ularga og'ir keladi. Muhammad ibn Siyrin: "Birodaringni u 
yomon ko'rgan narsa bilan ikrom qilma", dedilar va shunday hikoya qildilar: "Bir hakimni 
bir kishi mehmonga chaqiribdi. U: "Uchta shart bilan senga ijobat qilaman, menga zahar 
bermaysan, men bilan o'zing yaxshi ko'rgan, menga yoqmagan kishini o'tqazmaysan, 
meni qamoqqa qamamaysan", dedi. U kishi "Xo'p", dedi. Borganida u bilan birga yosh 
bolani o'tqazdi. Taomni eb bo'lgach, yana eyishga qistay boshladi, ketishni xohlaganida 
yana bir oz o'tiring, dedi. Shunda hakim unga: "Shartlarni hammasini buzding", dedi".  
Mehmonlarning ba'zisi kelib, boshqalari kechiksa, hozir bo'lganlar taom taqdim etilishga 
haqlidirlar. Uch narsa sil qiladi: sustkash elchi, yorug'lik bermaydigan chiroq, kuttirilgan 
taom, deyiladi.  
Mehmonlar qo'llarini yuvishlari uchun taomdan oldin suv olib kelishi lozim. Yuvish 
majlisning oxiridagi kishidan boshlanadi. Davraboshini oxirida yuvadi. Shunda boshqalar 
uning qo'l yuvib bo'lishini kutib turishadi va tanovulni birga boshlashadi. 
Lekin ba'zilar kattadan boshlashni ma'qul ko'rishgan, agar taomdan oldin yuvilayotgan 
bo'lsa. 
Taomdan oldin qo'l yuvgan kishi qo'lini sochiqqa artmaydi, chunki uni ushlagani uchun 
qo'lini yuvdi va yuvgandan so'ng ushlamasin. Lekin ba'zi odamlar qo'llarini artishni 
yaxshi bilishgan, demak, artsa ham zarari yo'q.  
Taomdan so'ng qo'llar yuvilganda har safar dastsho'ni bo'shatishni ba'zilar yomon 
ko'rishgan. Chunki Nabiydan (sollallohu alayhi vasallam) shunday rivoyat bor: 
"Tog'oralarni to'ldiringlar va majusiylarga o'xshamanglar". Boshqa bir hadisda: 
"Yuvganlaringni jamlanglar, Alloh sizlarni jamlaydi", deyilgan. Har safar dastsho'ni 
bo'shatish ajamlarning fe'lidan, deyiladi. Ba'zilar: "Bo'shatishning ziyoni yo'q, chunki suv 
ko'paysa kiyimga sachraydi, natijada uni iflos qiladi", deyishgan. 

---

Bo’stonul orifiyn. Abu Lays Samarqandiy 
 
 
www.ziyouz.com kutubxonasi 
59
Kishi o'zinikidan boshqaning luqmasiga qarashi makruhdir, chunki bu yomon odat. 
Mehmon taom keladigan tomonga ko'p qarayverishi durust emas, bu hol ham 
insonlarning nazdida makruhdir. Vallohu a'lam.