Microsoft Word Boymur\340tov tm

BOB. TO'QUV DASTGOHINING YURITMASI VA TORMOZI

To'quv dastgohining asosiga (ramasiga) uni tashkil etuvchi barcha mexanizm va qicmlar o'rnatiladi. Asos dastgoh ishlayotgan vaqtda asosiy mexanizmlarining harakati natijasida paydo bo'ladigan dinamik kuchlarga chidamli va pishiq qismlardan iborat bo'lishi kerak.
Zamonaviy asos (9.1-rasm) ikkita chap 1 va o'ng 5 quyma cho'yan romdan tuzilgan. Romlarning polga tegib turuvchi va polga mahkamlanuvchi qismlari shaklli qilib ishlangan. Asos eni keng dastgohlarda bikrligini oshirish maqsadida qo'shimcha ikkita 4 va 6 ko'ndalang bog'lovchilar o'rnatiladi. Asos romlariga ikki tomonidan 2 kronshteynlar o'rnatilgan. Kronshteynlar xomutlar orqali 3 skalo osti valiga bog'langan. Bu bog'lanish asosni bikrligini oshirishga xizmat qiladi.
Ishlash vaqtida vujudga keladigan zarb kuchlarning ta'sirini kamaytirish maqsadida asos qismlari og'ir bo'lishi kerak.
9.1-rasm. To'quv dastgohini asosi
To'quv dastgohlarining hamma mexanizmlari harakatni bosh valdan, u esa individual elektr dvigateldan oladi.
Dastgoh bosh vali uch xil usulda harakatlantiriladi:

1. 
   Bir paytda ishga tushirish; bunda elektr dvigatel bilan bir paytda dastgoh bosh vali harakatga keltiriladi, dastgoh to'xtasa elektr dvigatel ham to'xtaydi.
   
2. 
   Avval elektr dvigatel harakatga keladi, so'ngra esa bosh valga harakat uza- tiladi. Dastgoh biror sabab bilan to'xtatilsa, elektr dvigatel ishlayveradi.
   
3. 
   Dastgohni kombinatsiyalangan usulda harakatga keltirish; ikkinchi usulga o'xshab, avval elektr dvigatel, so'ngra bosh val harakatga keltiriladi, dastgoh to'xtagan paytida elektr dvigatel ham, dastgoh bosh vali ham to'xtaydi. Zamonaviy to'quv dastgohlarida ikkinchi va uchinchi usullar qo'llaniladi. Bu usullarda dastgoh bosh valini har xil holatida yurgizish imkoniyati bor. Bu esa to'quvchining mehnat unumdorligini oshiradi.
   

1.