Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

II BO‘LIM
XUSUSIY NEVROPATOLOGIYA 
 
MARKAZIY NERV TIZIMINING PRENATAL VA PERINATAL 
ZARARLANISHLARI 
 
Prenatal va perinatal kasalliklarni klinik tasnifi.
I.
Xavfli omillarni ta’sir davri:
1)
prenatal 
2)
perinatal
II.
Etiologiyasi: 
1)
gipoksiya (asfiksiya) 
2)
shikastlanish (travma) 
3)
infeksiya 
4)
intoksikatsiya 
5)
metabolik buzilish 
6)
endokrin va gumoral buzilish 
7)
autoimmun o‘zgarish (konflikt) 
8)
stresslar
9)
aniqlangan va noma’lum sababsiz.
III.
Kasallik davri: 
1)
o‘tkir (1 oygacha) 
2)
o‘tkir osti yoki vaqtli tiklanish (3-4 oy) 
3)
kech tiklanish (2 yilgacha) 
IV.
Og‘irlik darajasi: yengil, o‘rta, og‘ir
V.
Jarohatlanish o‘chog‘i:
1)
miya pardalari va likvor o‘tkazuvchi yo‘llari 
2)
bosh miya po‘stlog‘i 
3)
po‘stloq osti tugunlari 
4)
miya so‘g‘oni
5)
miyacha
6)
orqa miya 
7)
periferik nervlar 
8)
aralash turi 
VI.
Klinik sindromlari: 
1.
O‘tkir davr sindromlari:
1)
Neyroreflektor qo‘zg‘alishni oshishi.
2)
umumiy ugneteniya – bo‘ysinish, adenamiya 
3)
gipertenziya 
4)
gipertenziya-gidrosefal 
5)
shaytonlash 
6)
komatoz holat – xushni yo‘qolishi
2.
Tiklanish davri: 
1)
astenonevrotik, 

---

 179
2)
vegetativ-vistseral disfunksiya 
3)
Harakat buzilishi, 
4)
tutqanoq sindromi 
5)
gidrotsefal sindrom
Ruhiy va nutq rivojlanishini orqada qolishi: statika va motor taraqqiyot 
yoki ruhiy o‘zgarishlarni ustunligi bilan kechadi.
VII.
Oqibati: 
1)
tiklanish – to‘liq tuzalish 
2)
ruhiy va nutqiy rivojlanishni kechikishi 
3)
ensefalopatiya: mahalliy mikrosimptomlar bilan, bosh miya 
giperazasi, kompensirlashgan gidrotsefaliya, astenonevrotik sindrom, 
nevroz va psixopatologik holatlar.
4)
Nerv tizimini qo‘pol organik belgilari, ya’ni harakat, ruhiy, nutqiy 
buzilishlar: oligofreniya, epilepsiya, progressirlanuvchi gidrotsefaliya, 
mikrotsefaliya, bolalar serebral falaji va boshqalar.
Yangi tug‘ilgan chaqaloqlar nerv tizimining patologiyasi muammolari 
zamonaviy meditsinada asosiy o‘rinlardan birini egallab kelmoqda. Bizning 
kuzatishlarimizcha bolalik davridagi nevrologik kasalliklar ichida pre- va perinatal 
davrda nerv tizimini zararlanishi 65-80% ni tashkil qiladi, shundan miyaning 
prenatal zararlanishlari taxminan 1/3 qismini tashkil qiladi. Boshqa mualliflar ham 
o‘zlarining adabiyotlarida shunga o‘xshash ma’lumotlarni keltirganlar (Badalyan 
L.O., 1980 y., Melnichuk P.V. 1982 y., Brandt S., Westergaardt Nidsen 1958).
Erta ontogenez davrida a’zo va tizimlarning, ayniqsa, markaziy nerv tizimi 
rivojlanishining buzilishiga olib keluvchi bir nechta faktorlarning ta’siri miya 
dismorfogenezining etiologik polimorfizmidan dalolat beradi, uning xususiyatlari 
va darajasi esa shu zararli omillarning ta’sir qilish vaqti va davomiyligiga bog‘liq. 
Shu muddatlarni hisobga olgan holda homila davrida 3 guruh zararlanishlar 
ajratiladi:
1. Blastopatiya (homila rivojlanishining dastlabki 3 haftasi), ko‘pincha 
tuxum hujayraning nobud bo‘lishiga olib keladi.
2. Embriopatiya (4-12 hafta, yo‘ldosh rivojlangungacha bo‘lgan davr). 
3. Fetopatiya (12-28 hafta, erta fetal davr va kechki fetal yoki tug‘ruqqacha- 
antenatal davr).