Microsoft Word Бизнес режа doc

Ўзини қоплаш даври
инвестициялар самарадорлигини баҳолашнинг энг тарқалган 
ва тушунарли кўрсаткичларидан бири ҳисобланади. Бизнинг амалиётда қўлланувчи 
«капитал қўйилмалар ўзини қоплаш муддати»дан фарқли ўлароқ, у фойдага эмас, балки 
ҳозирги қийматга келтирилган инвестиция маблағлари ва пул оқимларига асосланади. 
Ушбу кўрсаткич қуйидаги формула бўйича аниқланади: 
ПО қ ИС / ДП
П
 

---

84
бу ерда 
ПО – инвестиция лойиҳаси бўйича киритилган маблағларнинг ўзини қоплаш даври;
ИС – инвестиция лойиҳасини амалга оширишга йўналтирилувчи инвестиция 
маблағлари миқдори (қўйилмалар киритиш вақти турлича бўлганда ҳозирги 
қийматга келтирилади;
ДП
п
– шу даврга тўғри келувчи ўртача пул оқими миқдори (ҳозирги қийматда). 
Қисқа муддатли қўйилмалар киритишда бу кўрсаткич 1 ой, узоқ муддатли қўйилмаларда 
эса 1 йил деб қабул қилинган. 
 «Ўзини қоплаш даври» кўрсаткичини тавсифлашда шунга эътибор қаратиш 
керакки, бу кўрсаткич инвестициялар самарадорлигини башроашдан ташқари 
инвестициялар ликвидлиги билан боғлиқ риск даражасини аниқлашда ҳам 
қўлланиши мумкин (яхши биламизки, лойиҳани амалга ошириш даври қанчалик 
узоқ бўлса, инвестиция рисклари ҳам шунчалик юқори бўлади). Бу кўрсаткичнинг 
камчилиги шундаки, у инвестициялар ўзини қоплаганн даврдан кейин шаклланган 
пул оқимларини ҳисобга олмайди. Масалан, эксплуатация муддати узоқ бўлган 
инвестиция лойиҳалари бўйича олинган соф келтирилган даромад миқдори 
эксплуатация муддати қисқа бўлган инвестиция лойиҳалари бўйича олинган соф 
келтирилган даромад миқдоридан анча кўп бўлади. 
Ички даромадлилик нормаси
муайян инвестиция лойиҳасининг дисконт ставкаси 
ёрдамида ифодаланувчи даромадлилик даражасини тавсифлайди, унга кўра пул 
оқимларининг келажакдаги қиймати инвестиция маблағларининг ҳозирги қийматига 
келтирилади. Ички даромадлилик нормасини соф келтирилган даромад дисконтлаш 
жараёнида нолга келтирилувчи дисконт ставкаси сифатида ҳам тавсифлаш мумкин.