Microsoft Word Бизнес режа doc

Соф келтирилган даромад
инвестициялаш натижаларининг энг умумлашган 
тавсифномасини, яъни унинг якуний сааарасини абсолют суммада олиш имконини 
беради. Соф келтирилган даромад деганда инвестиция лойиҳасининг эксплуатация 
даврида ҳозирги қийматга келтирилган (дисконтлаш йўли билан) пул оқимлари суммаси 
билан уни амалга оширишга инвестиция қилинувчи маблағлар ўртасидаги фарқ 
тушунилади. Бу кўрсаткич қуйидаги формула асосида ҳисобланади: 
 
ЧПДқДП-ИС, 
бу ерда 
ЧПД – соф келтирилган даромад; 
ДП – инвестиция лойиҳасининг эксплуатация давридаги (янги инвестициялар 
киритилмасдан аввалги) пул маблағлари оқими (ҳозирги қийматда). Агар мазкур объектга 
янги инвестициялар киритилгунча тўлиқ эксплуатация даврини аниқлаш мушкул бўлса, 
ҳисоб-китобларда бу кўрсаткич 5 йил (бу муддат ўтгандан сўнг асбоб-ускуналар 
алмаштирилиши лозим бўлган ўртача амортизация даври) деб қабул қилинади; 
ИС – инвестиция лойиҳасини амалга оширишга юборилувчи инвестиция 
маблағлари миқдори. 
Бунда фойдаланилувчи дисконт ставкаси риск даражаси ва ликвидликни ҳисобга 
олган ҳолда дифференцияланади. 
«Соф келтирилган даромад» кўрсаткичини тавсифлашда бу кўрсаткични 
инвестиция лойиҳаларини солиштирма баҳолашдан ташқари, уларни амалга оширишнинг 
мақсадга мувофиқли мезони сифатида ҳам қўллаш мумкин. Соф келтирилган даромад 
кўрсаткичи нолга тенг ёки манфий бўлган инвестиция лойиҳаси рад қилиниши озим, 
чунки у киритилган капитал учун инвесторга қўшимча даромад келтирмайди. Соф 

---

83
келтирилган даромад кўрсаткичи нолга тенг ёки мусьат бўлган инвестиция лойиҳалари 
инвесторнинг капиталани кўпайтиришга хизмат қилади. 
Бу кўрсаткичнинг камчилиги қуйидагича: дисконтлаш учун танлаб олинган фоиз 
ставкаси (дисконт ставкаси) одатда бутун инвестиция лойиҳаси даври учун ўзгармас деб 
қабул қилинади. Аслида эса келажакда иқтисодий шарт-шароитларнинг ўзгариши билан 
бу кўрсаткич ҳам ўзгариши мумкин. Бироқ, ушбу кмчиликка қарамай, инвестициялар 
самарадорлигини баҳолаш кўрсаткичлари тизимда қўлланувчи бу кўрсаткич хорижий 
мамлакатлар амалиётида ишончли ҳисобланади.