Microsoft Word Бизнес режа doc

йиллик
ва лойиҳа қувватини ажратиб кўрсатиш мумкин. Булардан охиргиси қурилиш 
лойиҳасида кўрсатилган қувватдир. Қайта таъмирлаш, кенгайтириш ва техник жиҳатдан 
қайта жиҳозлашдан сўнг лойиҳа қувватига ўзгартириш киритиш мумкин. Шу сабабли 
амалиётда кўпинча лойиҳа қуввати корхонанинг амалдаги қуввати билан таққсолаб 
кўрилади. Корхонанинг амалдаги қуввати ишлаб чиқариш дастурини тайёрлаш учун асос 
бўлиб хизмат қилади. 
Корхонанинг ишлаб чиқариш қуввати одатда етакчи (асосий) цехларнинг 
қувватига, цехлар қуввати етакчи участкалар қувватига, участкалар қуввати эса етакчи 
асбоб-ускуналар қувватига асосан аниқланади. Корхонанинг ишлаб чиқариш қувватини 
белгилаб берувчи асосий элементлар қуйидагилардан иборат: 
♦ асбоб-ускуналар таркиби ва турлар бўйича сони; 
♦ асбоб-ускуна, қурилма ва станоклардан фойдаланишнинг техник-иқтисодий 
нормалари; 
♦ асбоб-ускуналарнинг ишлаш вақти фонди; 
♦ ишчилар сони; 
♦ чиқарилаётган маҳсулот номенклатураси ва ассортименти. 
Корхонадаги етакчи бўғин (цех) ишлаб чиқариш қувватини қуйидаги формула 
асосида ҳисоблаш мумкин: 
т
макс
М
Ф
n
М
×
=
бу ерда: 
М – цехнинг, участканинг белгиланган ўлчам бирлигида ишлаб чиқариш қуввати; 
n – цехда (участкада) етакчи асбоб-ускуналар сони; 
Ф
макс
– етакчи асбоб-ускуна ишлаб бериши мумкин бўлган максимал вақт фонди, 
соат; 
М
m
– етакчи асбоб-ускунада маҳсулот тайёрлаш учун меҳнат сиғими прогрессив 
нормаси, соат. 
Корхонада мавжуд қувватларнинг ишлаб чиқариш дастурига мос келишини 
аниқлаш учун ўртача йиллик ишлаб чиқариш қуввати ҳисоблаб чиқилади. У қуйидагича 
топилади:
12
12
2
1
.
n
М
n
М
М
М
л
в
н
год
ср
×
−
×
+
=
бу ерда:

---

61
М
ср.год
– корхонанинг ўртача йиллик қуввати; 
М
н
– йил бошидаги корхона қуввати; 
М
в – 
йил давомида киритилган қувват; 
М
л
– йил давомида ишлаб чиқаришдан чиқиб кетувчи (йўқ бўлувчи) қувват; 
n
1 
, n
2
– мос ҳолда қувватларни киритиш ва чиқиб кетиши давридан йил охиригача 
бўлган тўлиқ ойлар сони. 
Қувватларни киритиш, чиқиб кетиши ва асосий ишлаб чиқариш фондларидан 
фойдаланишни яхшилаш билан боғлиқ бошқа тадбирлар кўпинча ишлаб чиқариш 
қувватларининг балансини тузиш йўли билан ҳал қилинади. Бунда корхонанинг зарур 
қувватларга эҳтиёжи ва уарни қоплаш манбалари аниқланади.