Microsoft Word Бизнес режа doc

Мавзу бўйича таянч иборалар 
Бизнес-режани ишлаб чиқишни бошқариш. Бизнес-режани тайёрлашда раҳбарнинг 
шахсан иштирок этиши. Бизнес-режанинг асосланганлиги ва ишончлилиги. Бизнес-
режани ўз вақтида ишлаб чиқиш. Муваффақиятга эришишнинг учта асосий омили. 
Ресурслар билан таъминланганлик. Моддий ресурсларни тежашнинг асосий йўналишлари. 
Бизнесни суғурталаш. Рисклар, уларни баҳолаш ва башорат қилиш. Суғурталанувчи 
рисклар (risk insurable). Ҳуқуқий рисклар. Ишлаб чиқариш рисклари. Маркетинг рисклари. 
Молиявий, инновацион, ижтимоий рисклар. Лойиҳани амалга ошириш билан боғлиқ 
бўлган рисклар. Лойиҳа бўйича асосий риск омиллари. 
Муҳокама ва назорат саволлари 
1. 
Бизнес-режани ишлаб чиқиш жараёнини бошқариш қайси элементлардан 
таркиб топади? 
2. 
Бизнес-режани ишлаб чиқиш жараёнини бошқаришда бажарилувчи асосий 
вазифаларни санаб беринг? 
3. 
Бизнес-режа қандай талабларга жавоб бериши лозим? 
4. 
Бизнес-режанинг ресурслар билан таъминланганлиги деганда нимани 
тушунасиз? 
5. 
Бизнес-режанинг асосланганлиги ва ишончлилиги учун ким жавоб беради? 
6. 
Суғурталашнинг бизнесга қандай алоқаси бор? 
7. 
Бизнесда суғуртаоашнинг мақсади ва асосий йўналишларини айтиб беринг. 
8. 
Риск нима ва унинг бизнесга таъсирини қандай ҳисобга олинади? 

---

37
6-мавзу. КОРХОНАНИНГ ТАВСИФЛАНИШИ 
Режа: 
6.1. Бизнес-режанинг резюмеси (қисқача мазмуни) 
6.2. Корхонанинг тармоқдаги ва бозордаги ҳолати таҳлили 
6.3. Корхонани баҳолаш 
 
6.1. Бизнес-режанинг резюмеси (қисқача мазмуни) 
Бизнес-режа юқорида айтиб ўтилганидек, мураккаб структурага эга. Унинг 
бўлимлари таркиби бизнес турига боғлиқ ҳолда ўзгариши мумкин. Бироқ шунга қарамай, 
бизнес-режаларнинг деярли барча турлари таркибида энг муҳим бўлим сифатида резюме 
– корхона ва бўлажак бизнеснинг қисқача тарифланиши мавжуд бўлади. У 
фойдаланувчига бизнес-режанинг бошқа бўлимлари билан деталли равишда танишиб 
чиқиш мақсадга мувофиқлигини аниқлашга ёрдам бериши лозим. 
Ушбу бўлим устида ишлаш жуда ҳам муҳим, чунки бу бўлим инвестор ёки 
кредиторларга кўнгилдагидек таъсир кўрсата олмаса улар бизнес-режани охиригача кўриб 
ҳам чиқмайдилар. Унутмаслик керакки, бизнес-режанинг айнан шу қисми тақдимот 
пайтида гап янги корхона ёки янги ивестицион лойиҳани амалга ошириш ҳақида гап 
борганда асосий ролни ўйнайди. 
Резюме бизнес-режани тайёрлашнинг сўнгги босқичида, бошқа бўлимлар ҳақида 
ҳамма нарса маълум бўлгандан сўнг тузилади. Унинг ҳажми бир неча варақдан ошмаслиги 
ҳамда қисқалик ва аниқлик билан ажралиб туриши лозим. 
Резюмеда қуйидаги асосий позицияларни акс эттириш зарур: 
• 
мазкур бизнес-режани тақдим этувчи корхонани, бизнес-режанинг мақсади, 
ўзига хос жиҳатлари ва тарихини ифодалаш; 
• 
корхонанинг ташкилий-шуқуқий шакли; 
• 
корхона шуғулланиши кутилаётган бизнесни тавсифлаш; 
• 
бошқарув персоналининг малакаси ва корхона капиталидаги иштироки 
ҳақидаги қисқача маълумотлар; 
• 
бозордаги ва тармоқдаги вазиятни тавсифлаш; 
• 
корхона маҳсулоти (хизматлари) ва унинг рақобатчилар маҳсулотларидан 
фарқи; 
• 
лойиҳанинг узоқ муддатли ва қисқа муддатли мақсадлари, кутилаётган 
даромад ва ишлаб чиқаришнинг ўсиши; 
• 
белгиланган мақсад ва вазифаларга эришишнинг тактик режаси; 
• 
зарур инвестициялар миқдори ва улардан фойдаланиш йўналишлари;
• 
инвестиция қўйилмаларидан фойдаланишнинг молиявий натижалари; 
• 
кутилаётган рисклар ва инвесторлар учун мукофотлар; 
• 
корхонанинг ишлаш шароитлари, уни яратиш ва рўйхатдан ўтказиш 
ҳақидаги маълумотлар; 
• 
корхона раҳбариятининг телефонлари. 
Резюме бизнес-режанинг «юзи», барча ғоялар, фикр-мулоҳазалар ва уларни амалга 
ошириш йўллари «йиғиндиси» эканлиги сабабли у биринчидан, батафсил ўйлаб кўрилиши 
ва ҳар томонлама текширилиши, иккинчидан эса корхонанинг асосий миссиясинм амалга 
ошириш билан боғлиқ бўлиши лозим бўлиб, бу қуйидаги схема ёрдасида акс эттирилади. 
Бўлимнинг асосий вазифаси шундаки, менеджерларнинг бизнес-режанинг асосий 
қоидаларини тушунишларини, шунингдек, уларни қисқа, аниқ ва лўнда ифодалай олиш 
имокниятини намойиш этиш ҳисобланади. Резюме раҳбариятнинг режанинг аоссий 
қоидаларига бўлган реал муносабатини акс эттириши лозим. 
Мисол тариқасида бизнес-режа тузган ҳолда лойиҳани ишлаб чиқиш ва амалга 
оширишни кўриб чиқамиз.

---

38
Инвестиция лойиҳасини ишлаб чиқиш ва амалга ошириш. “Star” компьютер клуби 
аҳолига компьютер хизматлари кўрсатиши зарур.