Microsoft Word avlodlar dovoni ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
250
qanoti ostida qochib yurgan Sharafiddin mirzoga va Goa orolidan Po‘lat vasvasga to‘fang 
yuborgan farangilarga ketdi. Tashqi g‘animlar bilan kurashda Akbar otasining xatolarini 
takrorlamaslikka intiladi. Yangi davlat ham ulkan daraxt kabi mustahkam ildiz 
otmaguncha uni sug‘urib tashlash oson bo‘lishini Humoyunning Ganga bo‘yidagi 
mag‘lubiyati ko‘rsatgan edi. 
Yigit paytida tezkorlikni yaxshi ko‘rgan Humoyun taxtga o‘ltirganining dastlabki uch-to‘rt 
yili ichida sharqqa va g‘arbga, janubga va shimolga ketma-ket yurishlar qilib, o‘ndan 
ortiq viloyatlarni zabt etdi. Lekin u Gujaratga yurish qilganda sharqda Bixor isyon 
ko‘tarib, ixtiyoridan chiqib, mustaqil bo‘lib oldi. Akbar o‘sha achchiq saboqlarni esda 
tutib, davlatining chegaralarini shoshmasdan, qadamma-qadam kengaytirib bormoqda 
edi. o‘n besh yil davomida Gujarat bilan Agra oralig‘idagi Bikanir, Chitor, Bundi, Malva 
kabi viloyatlarda ichki parokandalikni tugatdi, eng nufuzli roja va roalar bilan qon-
qarindosh bo‘ldi, otliq askarlarining yarmini sodiq rajputlardan yolladi. Hatto umr bo‘yi 
Bobur va Humoyunga qarshi kurashib o‘tgan Rana Sangram Sinxning nevarasi Uday 
Sinx endi Akbarni tan olib, u bilan ittifoq tuzdi. Uning E’timodxon bilan mahfiy aloqa 
o‘rnatganiga ham ikki yil bo‘ldi. Endi Gujarat yurishi uchun vaziyat yetilganini o‘sha 
yoqdan axborot yuborib turgan xufiyalarning ma’lumotlari ham tasdiqladi. 
Akbar o‘n ming qo‘shin bilan mezon oyida Ahmadobodga yaqinlashdi. E’timodxon so‘zida 
turib, ikki ming odam bilan Akbar tomonga o‘tdi. Muzaffarshoh jang qilishga yuragi 
betlamay poytaxtni tashlab qochdi. Akbar Aziz ko‘kaldoshni besh ming askar bilan 
quvg‘in qilib yubordi-da, o‘zi Ahmadoboddagi podsho saroyiga kirib joylashdi. 
Aziz ko‘ka ertasi kuni peshinda Muzaffarshohni tutib keltirdi. Bu shoh qirq yoshlardagi, 
semiz, qora odam ekan, o‘zi shuncha yil hukmronlik qilgan saroyni endi Akbar egallab 
olganini ko‘rib, yuzlari alamdan ko‘karib ketdi. Biroq joni shirin tuyulib, Akbar o‘ltirgan 
taxt qarshisida ta’zimga egildi, o‘ng qo‘lining orqasini avval yerga tekkizib, so‘ng boshi 
ustiga baland ko‘tardi-da, taslim* bajo keltirdi: 
— Hazrat shahanshoh, taqdir ekan, biz yengildik. Xatolik o‘tgan bo‘lsa afv eting. Agar 
qonimdan kechsangiz, to o‘lguncha sizga sadoqat saqlab, bir go‘shada tinchgina 
yashamoqchimen! 
Akbar uning zahar tomib turgan ko‘zlariga qarab, dilidan hali adovat ketmaganini sezdi. 
Taxt yonida turgan Bhagvan Das ham Akbarga, «ishomang, so‘zida turmagay!» deb 
shivirladi. 
Lekin Ahmadobod jangsiz olinganidan quvonib, ko‘ngli yumshab turgan Akbar tiz 
cho‘kib, taslim bo‘lgan odamni o‘limga buyurishni o‘ziga munosib ko‘rmadi. 
— Janob Muzaffarshoh, mening ota-bobolarim «egilgan boshni qilich kesmas» degan 
qoidaga amal qilib kelganlar. Men ham birinchi marta qoningizdan kechdim... 
— Minnatdormen, hazratim, hoki poyingizni ko‘zga surgaymen. 
Akbar unga Ahmadobod yaqinidan jogir berdi, xazinadan nafaqa to‘lab turishni, ayni 
vaqtda, kecha-yu kunduz atrofidan qo‘riqchini uzmay, ko‘z-quloq bo‘lishni buyurdi. 
Muzaffarshohni tutib kelgan Aziz ko‘kaga xoni a’zam unvoni berildi. Akbar uni 
Ahmadobodga hokim tayinladi-da, o‘zi besh ming askari bilan dengiz bo‘yidagi Surat 
bandariga yo‘l oldi. 
_______________ 
* T a s l i m — ta’zimning bir turi.
* * * 
Hind ummoni. Oxiri ufqlarga tutashib ketgan bahaybat katta suv ichida ulkan kemalar 

---

Humoyun va Akbar – Avlodlar dovoni (roman). Pirimqul Qodirov