Microsoft Word Атажанов Жасур Диссертация doc

1.2. Kichik maktab yoshidagi o‘quvchilarning qomat buzilishining 

sabablari va ko‘rinishlari. 

Qomatni  buzilishi  daslabki  davrida  kasallik  deb  hisoblanadi.  U  asosan 

ko‘pincha tabiiy holatda umurtqani kasalanishi yoki kattalanishi sifatida ko‘riladi. 

Yelka  chizig‘ini  assimetriya  holatida,  boshga  nisbatan  ko‘kraklarda  ko‘rinishida 

---

14 

 

ifodalanadi. 

Bunday  o‘zgarishlar  funksional  tarziga  egadir.  Asta  sekinlik  bilan  ular  odat 

tarziga kirib boradi. Shartli reflekslar bog‘lanishida noqulaylikni keltirib chiqaradi. 

Bu  esa  tana  qismini  kengligida  noto‘g‘ri  holatni  mustaxkamlab  boradi.  To‘g‘ri 

holat  malakasi  yo‘qoladi.  Agar  bu  buzilish  o‘z  vaqitda  to‘g‘irlanmasa,  u 

muvofiqlashgan (o‘zgarmaydigan shaklda) asta-sekinlik bilan butunlay buzilishga 

olib keladi. Chegaralash, ko‘p tartibli foydasiz holati bilan bog‘liq bo‘lib umurtqa 

pog‘onasi  ko‘proq  statistik  yuklamani  berish  bilan  ko‘pchilik  asosida  tana 

mushaklari  qomat  buzilishini  mustaxkamlaydi.  Umurtqa  pog‘onasidagi  tiklanish 

o‘zgarib ko‘krak kletkalari harakatlarini etarli emasligini va diofragma (posafalit), 

umurtqa  ressor  amaliyotini  pasaytirishga,  umurtqani  va  qorinchani  sig‘imini 

pasayishiga  olib  keladi.  Bularni  yurak  mushak  sig‘imi,  nafas  olish  tizimi,  ovqat 

xazm  qilish  qismlari,  siydik  ajratish  kabilar  salbiy  tasir  etadi.  Yurak  urishi 

tuzilishini  etarli  bo‘lmagan  faoliyatini  tana  gipoksiyasi  va  gipokslarni  bog‘liqligi 

bilan ifodalanadi. Tashqi muxitdagi yoqimsiz holatlarga niabatan qarama-qarshilik 

yomonlashadi.  Qomat  buzilishini  ko‘proq  ifodalovchi  qismlar;  silliq  orqa  qismi; 

doira yoki egiluvchanlik orqa; doiraviy egilish 1-rasmda ifodalangan.