Microsoft Word Astanaqulov Asliddin 2

Kim aybdor? 

Achchiq haqiqat shundaki, global isishga eng katta hissa qo‘shayotgan davlatlar bu 

rivojlangan sanoat mamlakatlaridir. Yer, suv va havo ifloslanishida eng katta ulushga 

ega bo‘lgan o‘lkalar ham ayni shu mamlakatlardir. Lekin ular yaratayotgan muammo 

uchun issiqxona gazlarini deyarli chiqarmaydigan Afrika kabi qashshoq hudud 

mamlakatlari jabr ko‘rishiga to‘g‘ri kelyapti.  

Afrika qit'asining global isishdan eng ko‘p zarar ko‘rayotgan hudud ekani bugun hech 

kim uchun yangilik emas. Iqlim o‘zgarishi bu yerdagi shundoq ham jazirama bo‘lgan 

havoni yanada isitib, oziq-ovqat manbalari bo‘lgan ekin maydonlarini nobud qilmoqda.  

Mutaxassislar fikriga ko‘ra, Afrika bugungi ahvolidan qutilishi uchun iqlim 

o‘zgarishining qanchalar jiddiy muammo ekanini, avvalo, o‘z xalqiga tushuntirishi 

kerak. Bundan tashqari, muammo keltirib chiqarayotgan jiddiy asoratlarning oldini 

olish uchun katta mablag‘ kerak bo‘ladi. Shu bois ularni inqirozdan olib chiqish uchun 

boy mamlakatlar yordam qo‘lini cho‘zishi kerak. Bu borada rivojlangan davlatlarning 

aksariyati sustkashlikka yo‘l qo‘yayotgan bo‘lsa-da, lekin ular orasida yordam qo‘lini 

cho‘zayotganlar ham yo‘q emas. Masalan, Norvegiya Tanzaniyaga so‘nggi besh yilda 

iqlim o‘zgarishi va o‘rmonlarning yo‘qolib borishi muammolarining oldini olish uchun 

100 million dollar taqdim etdi. Negaki, Tanzaniya o‘rmonlari yo‘qolib, cho‘llashish 

darajasining yuqoriligi bo‘yicha Afrikada birinchi o‘rinda turadi. Iqlim o‘zgarishi va 

global isishga qarshi kurashda cho‘llashishning oldini olish esa juda muhim. 

Norvegiya Bosh vaziri Jens Stoltenberg aytganidek, "Cho‘llashish global miqdorda 

issiqxona gazlari chiqishining 20 foizini tashkil qiladi" va bu miqdor shak-shubhasiz 

dahshatli oqibatlarni keltirib chiqaradi. 

Norvegiya iqlim o‘zgarishining jiddiy muammo ekanini o‘z vaqtida anglab yetgan 

ko‘rinadi. U o‘z hududini 2030 yilgacha karbon gazlaridan mutlaqo xoli hududga 

aylantirishni rejalashtirmoqda. Agar barcha mamlakatlar (hech bo‘lmaganda, AQSh, 

Xitoy, Hindiston kabi yirik sanoat davlatlari) bu borada shu kabi amaliy ishlarga 

kirishsa, iqlim o‘zgarishi olib kelishi kutilayotgan salbiy oqibatlarning oldi olingan 

bo‘lardi. Xulosa qilib aytganda, global isishning yanada jiddiyroq zararlarini butun 

---

dunyo hududi birday tatib ko‘rmasdan oldin hozirdan global hamkorlik chora-

tadbirlarini amalga oshirmoq lozim. 

                                       

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---