Microsoft Word Astanaqulov Asliddin 2

Ona sayyoramizni asraylik . 

XXI asrning katta muammolardan biri bu - atrof-muhitning ifloslanishi hamda iqlim 

isishi bilan bog‘liq holda ekologiyaning global tarzda buzilishidir. Ekologik inqiroz 

davomiyligi va talofat ko‘lamiga ko‘ra turli xil ko‘rinishda yuz beradi. Ayrimlari bir 

necha kun ichidayoq sodir bo‘lib, tezkor talofatlarni keltirib chiqarsa, ba'zilarining 

yuzaga chiqishi uchun millionlab yil kerak bo‘ladi. Shuningdek, ekologik inqiroz biror 

hudud doirasida yoxud global miqyosda bo‘lishi mumkin.  

O‘tmishdagi muzliklar, suvliklar davri va ular o‘rnini egallagan yangi iqlim sharoitlari 

hamda ular olib kelgan o‘zgarishlarni tahlil qiladigan bo‘lsak, mazkur davrlarda flora 

va fauna olamining ayrim turlari qirilib, o‘rnini yangi navlar egallaganini ko‘rishimiz 

mumkin. Hozirga qadar inson zotining Yer yuzida yashab qolishiga jiddiy tahdid 

soluvchi ekologik inqiroz yuz bermagan bo‘lsa-da, lekin bugunning eng katta global 

muammosiga aylangan iqlim isishi hamda u keltirib chiqargan va chiqarayotgan 

asoratlar bu holga jiddiy qarashni taqazo etadi. 

Biz bugungi maqolamizda ayni shu global muammo atrofida fikr yuritmoqchimiz. 

 

 

 

 

---

XULOSA 

Global iqlim isishi asoratlari allaqachon o‘zini namoyon qilishga ulgurdi. To‘fonlar, 

bo‘ronlar hamda qurg‘oqchilik ofatlarining tez-tez uchrayotgani ayni iqlim isishi 

oqibatida yuzaga kelayotir. O‘tgan asrning ikkinchi yarmida sanoati rivojlangan 

mamlakatlarda issiqxona gazlarining katta miqdorda va betartib tarzda atmosferaga 

chiqarilishi ozon qavatining teshilishiga olib keldi. Natijada Quyoshning inson uchun 

zararli bo‘lgan nurlari mazkur teshikdan o‘tib, insoniyat uchun xavfni yuzaga keltirdi. 

Jahon hamjamiyati bundan jiddiy tashvishga tushib, issiqxona gazlari miqdorini 

kamaytirish uchun lozim bo‘lgan chora-tadbirlar ishlab chiqish zarurligini anglab yetdi 

hamda bu borada qilingan amaliy ishlar natijasida mavjud xavfni ma'lum darajada 

jilovlashga muvaffaq bo‘lindi. Iqlim isishi abadiy muzliklar diyori bo‘lgan Arktikaga 

ham yetib bordi. Bu yerdagi ulkan muzliklarning erishi ummonlardagi suv sathining 

ko‘tarilishiga sabab bo‘lyapti. Ayni holat okean qirg‘oqlarida qad rostlagan shaharlar 

uchun xavf tug‘dirmoqda. 

Atrof-muhit ifloslanishi bilan bog‘liq yana bir muammo bu toza ichimlik suvining 

tanqisligidir. Statistik ma'lumotlarga ko‘ra, ayni paytda dunyoning kamida 1 mlrd. 

aholisi toza ichimlik suvi ichish imkoniyatiga ega emas. 1990 yildan beri toza ichimlik 

suvini iste'mol qiluvchilar soni 1,6 mlrd. kishiga oshgan bo‘lsa-da, lekin bu ne'matga 

tashnalar soni hanuz yuqoriligicha qolmoqda. 

O‘tgan asrda suvga nisbatan bo‘lgan talabning oshishi aholi o‘sishiga nisbatan ikki 

barobar yuqori bo‘ldi. Hali dunyoda suvsizlik muammosi ochiq ko‘zga tashlanmagan 

bo‘lsa-da, lekin Yer yuzi aholisining 2,8 milliardi yoki boshqacha qilib aytganda, jami 

yer yuzi aholisining 40 foizi suv tanqis bo‘lgan hududlarda yashaydi. Ayni holat esa 

mavjud suv resurslaridan tejab-tergab foydalanishni taqozo etadi.  

Toza ichimlik suvi borasidagi muammolarga, asosan, Afrika qit'asida yashovchi 

insonlar ko‘proq duch kelmoqda. Bu mintaqa suv resurslarining hududlar o‘rtasidagi 

taqsimotida jiddiy nomutanosiblik bor. Masalan, Shimoliy Afrikada aholining 92 foizi 

toza ichimlik suvi iste'mol qilish imkoniyatiga ega bo‘lsa, sahro mintaqasidagi Afrika 

davlatlarida bu ko‘rsatkich 60 foizga ham yetmaydi.  

 

---