Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик

Buyumlarni  pishirish.  Pishirish  keramik  buyumlar  ishlab  chiqarishning  oxirgi  va  xal 
etuvchi  jarayonidir.  Bu  jarayonni  shartli  ravishda  uch  bosqichga  bo’lish  mumkin:  buyumni 
qizdirish,  kuydirish  va  sovitish.  Buyum  100-120
0
S  qizdirilganda  undan  fizik  bog’langan  suv 
chiqib  ketadi.  Harorat  450-750
0
S  ko’tarilganda  buyumdan  kimyoviy  bog’langan  suv  chiqib 
ketadi va organik aralashmalar yonib ketadi, gilli mineral buzilib amorf xolatga o’tadi. 
Harorat 800-900
0
S etganda oson eriydigan birikmalar eriydi va komponentlar zarrachalari 
yuzalari  chegarasida  qattiq  fazalarda  kimyoviy  jarayonlar  davom  etadi.  Buyum  1000-1200
0
S 
h’aroratgacha  qizdirilganda zichlashadi  va  massa  kirishadi.  Bu  kirishish  gilning  turiga qarab  2-
8%  tashkil  etadi.  Buyum  asta-sekin  sovitiladi.  Sovitilgan  keramik  buyumlar  toshsimon  xolatga 
o’tadi va mustah’kam, suvga va sovuqqa chidamli bo’ladi. 
Keramik  buyumlar  h’alqasimon,  tunnel,  tirqishli,  rolikli  va  boshqa  xumdonlarda 
pishiriladi. 
Halqasimon xumdon ellips shaklidagi tutash pishirish kanali bo’lib, shartli ravishda 16 dan 
36  gacha  bo’linadi.  Kameralarda  yuklash,  qizdirish, pishirish,  sovitish  va  xumdondan  chiqarish 
jarayonlari amalga oshiriladi. Halqasimon xumdonda olov markazi, maxsus moslama vositasida, 
boshqa zonalar kabi pishirish kanali bo’ylab to’xtamasdan siljiydi, pishirilayotgan buyumlar esa 
qo’zg’almas h’olatda bo’ladi. 
Halqasimon  xumdonlarda  asosan  g’isht  va  cherepitsa  pishiriladi.  Pishirish  h’arorati  900-
1100
0
S  bo’lib,  bu  jarayon  3-4  sutka  davom  etadi.  Xalqasimon  xumdonlarda  h’arorat  kanal 
bo’ylab  bir  tekis  taqsimlanmaganligi  uchun  buyumlar  turlicha  sifatda  pishadi.  Bu  usulda  qo’l 
meh’nati ko’p bo’lib, jarayonni mexanizatsiyalantirish qiyin. 
Tunnel  xumdonlarda  (uzunligi  100  m  gacha)  buyum  vagonetkalarda  h’arakatlanadi.  Bu 
usulda  buyumlar  h’arakatlanib  pishirish  operatsiyalari  qo’zg’almas  bo’ladi.  Buyumlar  yuklash, 
qizdirish,  pishirish,  sovitish  va  xumdondan  chiqarib  olish  operatsiyalari  natijasida  pishirib 
olinadi. 
Pishirish 
jarayoni 
18-38 
soat 
davom 
etadi. 
Bu 
xumdonlar 
ishlashini 
mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirish mumkin. Tunnel xumdonlarda meh’nat unumdorligi 
yuqori  bo’lib,  brak  mah’sulot  kam  bo’ladi.  Tunnel  xumdonlarda  sirlangan  plitkalar,  sanitariya-

---

texnika  buyumlari,  kanalizatsiya  quvurlari  ikki  marta  pishiriladi.  Birinchi  marta  pishirishda 
maxsus  konsellarda  joylashtirilgan  plitkalar  1240-1250
0
S  h’aroratda  pishiriladi.  Pishirilgan 
plitkalar  navlarga  ajratiladi,  sirlanadi,  kapsellarga  joylashtiriladi  va  ikkinchi  marta  1140
0
S 
h’aroratda  pishiriladi.  Kanalizatsiya  quvurlari,  qoplama  g’ishtlar  va  fasadbop  plitkalar 
quritilgandan keyin sirlanadi va bir marta pishiriladi. 
Keramik  buyumlar  pishirilish  darajasi,  shakli,  o’lchamlari,  tashqi  ko’rinishi,  turli 
nuqsonlariga  nisbatan  navlarga  ajratiladi.  Pishirilish  darajasi  bo’yicha  ularni  normal  pishgan, 
chala pishgan va o’ta pishgan buyumlarga bo’lish mumkin. 
Keramik  buyumlar  omborxonalarda  qurilish  obektlariga  yuborilguncha  saqlanadi.  G’isht 
va  keramik  toshlar  metall  tagliklarga  terilgan  xolda  ochiq  maydonlarda,  sanitariya-texnika 
buyumlari komplektlangan h’olda maxsus yashiklarda berk omborlarda saqlanadi.