Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик

Cho’kindi  tog’  jinslari.  Chaqiq  cho’kindi  tog’  jinslari-qum  va  shag’al  beton  uchun 
to’ldiruvchi,  temir-yo’l  qurilishida  ballast  sifatida  va  yo’l  qoplamlarida  ishlatiladi.  Qum  shisha 
va  keramika  ishlab  chiqarish  sanoatida  xom  ashyoning  asosiy  tashkil  etuvchisi  sifatida 
ishlatiladi. 
Gilli cho’kindi tog’ jinslariga kaolinit, kvarts, slyuda, dala shpati va boshqa minerallarning 
0,01-0,001 mm zarrachalari kiradi. 

---

Kaolinli  gil  kaolinitdan  iborat  bo’lib,  yorqin  ranglarda  bo’ladi.  Ular  yog’lik  va  olovga 
bardoshli bo’lgani uchun keramika ishlab chiqarish sanoatida ko’p ishlatiladi. Gil tsement ishlab 
chiqarishda asosiy xom ashyodir. 
Qumtoshlar-kvartsning  tsementlangan  donachalaridan  iborat  bo’lib,  xarsangtosh  pol  va 
tratuarlar uchun plitalar, beton uchun to’ldiruvchi sifatida ishlatiladi. 
Konglomerat  va  brekchiyalar  tabiiy  tsementlangan  tosh  va  mayda  toshdan  iborat  bo’lib, 
xarsangtosh  va  to’ldiruvchi  sifatida  ishlatiladi.  Gilli  cho’kindi  tog’  jinslari  Markaziy  Osiyoda 
ko’plab uchraydi. 
Kimyoviy (xemogen) cho’kindi jinslarga karbonatlar, sulfatlar va allitlar kiradi. 
Karbonatli  jinslarga oh’aktosh va dolomitlar kiradi. Oh’aktosh tarkibida 50% ko’p kaltsit, 
dolomit  tarkibida  esa  50%  ko’p  dolomit  jinslari  bo’ladi.  Jins  tarkibidagi  kaltsit  va  dolomit 
nisbatiga ko’ra uning tarkibi toza oh’aktoshdan toza dolomitga qadar o’zgaradi. 
Karbonatli jinslar tarkibidagi giltuproq aralashgan bo’lishi mumkin. Karbonat va giltuproq