Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик

Tamponaj portlandtsement-klinker, gips va turli qo’shimchalar asosida olinadi va asosan 
neft  va  gaz  burg’ulash  ishlarida  ishlatiladi.  Tsement  sovuq  (22±2
0
S)  va  issiq  (75±3
0
S) 
burg’ulashda  sinovdan  o’tkaziladi.  Tamponaj  tsement  og’irlashtirilgan,  qumli,  tuzli  sharoitda 
chidaydigan  va  gigroskopligi  kamaytirilgan  turlarga  bo’linadi.  Unga  qo’yilgan  asosiy  talab 
4x4x16 sm to’sinchalarning (STs=0,5) egilishdagi mustah’kamlik chegarasidir. 
Giltuproqli  tsement  klinkeri  oh’aktosh  va  boksitlar  asosida  olinadi.  Tsement  sifatiga 
kaltsiy  alyumosilikatlari  (gelenit)  SaO·Al
2
O
3
·SiO
2
  tasir  ko’rsatadi.  Bir  kaltsiyli  alyuminat 
SaO·Al
2
O
3
  giltuproqli  tsementni  tez  qotishini  belgilaydi.  Tsement  tarkibida  SaO·2Al
2
O
3
  h’am 
qisman  bo’lishi  mumkin.  Tsement  muh’it  h’arorati  25
0
S  gacha  bo’lganda  yuqori 
mustah’kamlikka  erishadi.  Bu  sharoitda  giltuproqli  tsement  oddiy  tsement  28  sut.  erishgan 
mustah’kamlikka  3  sutka  davomida  erishadi;  u  400,  500,  600  markalarda  ishlab  chiqariladi. 
Uning  qotish  boshlanishi  30  min  keyin,  oxiri  esa  12  soat  bo’ladi.  Tsement  tarkibida  kaltsiy 
ishqori  va  uch  kaltsiyli  alyuminatning  bo’lmasligi  uning  korroziyaning  birinchi  va  ikkinchi 
turlariga  chidamliligini  taminlaydi.  Ammo  giltuproqli  tsement  kislotalar  va  ishqorlarga 
chidamsiz bo’lgani uchun oddiy tsement va oh’ak bilan aralashtirib ishlatib bo’lmaydi. 
Bu  tsement  qimmatbah’oligini  h’isobga  olib  faqat  maxsus  joylarda,  tez  qotish  zarurati 
bo’lganda va yuqori h’aroratga chidamli qorishmalar va betonlar olishda ishlatiladi.