Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик

Qo’shimcha adabiyotlar 
1.  Nizomov  Sh.R.,  Xabilov  B.A.,  Usmanov  F.T.  Temirbeton  konstruktsiyalari.  T. 
Meh’nat, 1992. 
2.  Asqarov  B.A.,  Nizomov    Sh.R. Temirbeton  va  tosh-g’isht  konstruktsiyalari.  Toshkent 
“İqtisod-moliya”. 2008. 435 b. 
Qurilish qorishmalari
 
 
Reja: 
9.1. Umumiy malumotlar 
9.2. Qurilish qorishmalari uchun materiallar 
9.3. Qurilish qorishmalarining xossalari 
9.4. G’isht-tosh terish va montaj qorishmalari 
9.5. Pardozlash qorishmalari 
9.6. Maxsus qorishmalar 
9.7. Qorishmalarni tayyorlash va tashish 
 
9.1. Umumiy malumotlar 
Qurilish qorishmasi kompozitsion material bo’lib, mineral bog’lovchi modda, suv, mayda 
to’ldirgich  va  qorishma  xossalarini  yaxshilovchi  qo’shimchalardan  iborat  aralashmaning 
qotishidan  h’osil  bo’ladi.  Mineral  bog’lovchi  sifatida  portlandtsement  va  uning  turlari,  h’avoyi 

---

va  gidravlik  oh’ak,  qurilish  gipsi  va  sh.k.  ishlatiladi.  Qorishma  xossalarini  yaxshilovchi 
komponent sifatida mineral aktiv kukunlar va polimer sirtaktiv moddalar ishlatiladi.  
Qurilish  qorishmalarini  ishlatish  tarixi  bir-necha  ming  yillarga  tengdir.  Xususan 
O’zbekiston xududidagi arxitektura  yodgorliklarini barpo etishda tarkibi aktiv  mineral kukunlar 
va  tabiiy  organik  moddalar  bilan  mukammallashtirilgan  qurilish  qorishmalari  ishlatilgan.  Bu 
bino  va  inshootlarning poydevor qismi qurilishida ishlatilgan suvga chidamli  “qir” qorishmalari 
oh’ak  bog’lovchisiga  o’simliklar  kuli  va  tabiiy  yog’liq  komponentlarni  qo’shib  tayyorlangani 
tarixiy manbalardan malum. 
Qurilish  qorishmalari  bog’lovchi  moddaning  turiga,  o’rtacha  zichligiga  va  ishlatilish 
soh’asiga nisbatan guruxlarga bo’linadi. 
Bog’lovchi  modda  turiga  ko’ra  qurilish  qorishmalari  tsementli,  oh’akli,  gipsli  va  aralash 
bog’lovchili  (tsement-oh’akli,  tsement-giltuproqli,  oh’ak-gipsli  va  .sh.k.)  qorishmalarga 
bo’linadi. Qorishma bitta bog’lovchi asosida bo’lsa oddiy, bir-necha bog’lovchidan iborat bo’lsa 
murakkab qorishma deb ataladi. 
O’rtacha  zichligiga  ko’ra  qurilish  qorishmalari  og’ir  qorishmalarga  (
m
>1500  kgm
3
)  va 
engil qorishmalarga (
m
<1500 kgm
3
) bo’linadi. 
Og’ir  qorishmalar  kvarts  qumlari  va  boshqa  og’ir  toshlarning  qumlari  asosida,  engil 
qorishmalar  esa  keramzit,  agloporit,  shlaklar,  pemza,  tuf  va  boshqa  engil  toshlarning  qumi 
asosida tayyorlanadi. 
İshlatilish  soh’asiga  ko’ra  qurilish  qorishmalari  g’isht-tosh  terish,  poydevor,  yirik  bloklar 
va  boshqa  temirbeton  konstruktsiyalarni  montaj  qilishda  ishlatiladigan  terish;  g’isht  va  tosh 
devorlar,  devor  temirbeton  bloklar  va  panellar  va  boshqa  konstruktsiyalarni  suvash  uchun 
ishlatiladigan  pardozlash;  gidroizolyatsiya,  akustik,  rentgen  nurlaridan  h’imoyalovchi  va  shu 
kabi maxsus qorishmalarga bo’linadi.