Microsoft Word Архитектуравий ашёшунослик

Portlandtsement 
Umumiy malumotlar. Portlandtsement muayyan miqdordagi oh’aktoshlar va giltuproqlar 
aralashmasini  1450
0
S  h’aroratda  kuydirib  olingan  klinkerga  tuyish  jarayoni  3-5%  gips  va  15% 
gidravlik qo’shimchalar qo’shib olinadi. Klinker g’ovak soqqachalar bo’lib tsement olish uchun 
yarim xomashyodir. Gips, fosfogips va borogipslarni tsement tarkibiga kiritilishi uning qotishini 
boshqaradi.  Gidravlik  qo’shimchalar  esa  portlandtsementga  suvga  chidamlilikni  beradi. 
Gidravlik  qo’shimchalar  sifatida  gliej,  opoka,  diatomit,  trepel,  elektrotermofosfor  shlaki, 

---

toshko’mir  kuli  va  shu  kabi  tabiiy  va  suniy  materiallar  ishlatiladi.  Portlandtsement  rasmiy 
ravishda  1824  yilda  E.  Cheliev (Rossiya) va  Dj.  Aspdin  (Angliya) tomonidan  yaratilganligi tan 
olingan. O’zbekiston olimlaridan S.To’xtaxo’jaev, İ.Toshpo’latov, T.Otaqo’ziev, B.Nudelman va 
boshqalarning  tsement  turlarini  yaratish  va  ularni  ishlab  chiqarish  texnologiyasini 
mukammallashtirishdagi xissalari kattadir.