Microsoft Word “Аналог ва рақамли электроника” фани бўйича маърузалар матни docx

индуктивликнинг 
температура 
коэффициенти (ИТК) дейилади. ИТКни камайтириш учун махсус чоралар 
кўрилади. 
Тебранма контурларда ИТК таъсирини камайтириш мақсадида контур 
ғалтагига сиғими манфий температура коэффициентига эга бўлган 
термокомпенсацияловчи 
конденсатор 
уланади. 
Ғалтакнинг 
номинал 
индуктивлиги у қўлланилаётган тўлқинлар диапазонига боғлиқ. УҚТ 
ғалтаклари учун индуктивлик микрогенрининг ўндан – юздан бир 

---

Ҳайдаров А.Ҳ. Ааналог ва ракамли электроника  
17 
улушларига, ҚТ ва ЎТ ғалтаклари учун – бир ва юзлаб микрогенри, УТ 
ғалтаклари учун эса – бирлик генриларни ташкил этади. 
Қандайдир 
занжирларда 
юқори 
частота 
токини 
камайтиришга 
мўлжалланган дроссел индуктивлиги ўнлаб микрогенрини ташкил этади. 
Чексиз узун соленоид (ғалтак) ёки тороид ғалтак индуктивлиги (мкГн) 
қуйидаги формула орқали ҳисобланади: 
L = π 2D2N 2 ⋅10−3 / l 
бу ерда: D – каркас диаметри (см); l − ўрам узунлиги (см); N − ўрамлар 
сони. Амалда ғалтак ўрамининг диаметри ва узунлиги бир – бирига яқин 
бўлади, натижада уларнинг магнит майдони тўла берк бўлмайди ва магнит 
энергиянинг бир қисми фазога тарқалади. Буни ҳисобга олиш учун 
келтирилган формулага сочилиш коэффициенти киритилади. Индуктивлик 
учун рухсат этилган четланишлар ғалтак қандай ишга мўлжалланганлигига 
боғлиқ. Масалан, контур ғалтакнинг индуктивлик учун рухсат этилган 
четланишлари ±(0,2÷0,5)% ни, боғланиш ғалтаги ва юқори частота 
дросселиники 
±(10÷15)% 
ни 
ташкил 
этади. 
Контур 
ғалтакларини 
тайёрлашда қўшимча чоралар кўрмасдан туриб, бундай аниқликка эришиш 
мумкин эмас. Айтайлик, яхлит бир қатламли ғалтак диаметри 5 мм бўлсин. 
Шунингдек, маълумки, индуктивликдаги хатолик ғалтакнинг геометрик 
ўлчами ва ўрамлар сонининг хатоликлари билан қуйидагича боғланган: 
ΔL / L = 2ΔD/ D + 2ΔN / N − Δ / l 
1.10
-
расм
. 
Инд
укти
влнк 
ғалт
аклари турлари.