Microsoft Word Амиров Elektr o`lchashlar doc


Qo'rg'onboyeva Svetlana Yunusovna



Download 12,37 Mb.
bet95/96
Sana04.03.2022
Hajmi12,37 Mb.
#482406
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   96
Bog'liq
Амиров-Elektr-o-lchashlar

Qo'rg'onboyeva Svetlana Yunusovna (1945) - texnika fanlari nomzodi, dotsent. Ilmiy ishlari magnit sezuvchan elementli o'lchash o'zgartgichlarini takomillashtirishga bag'ishlangan. 11 ta ixtiro va 30 dan ortiq ilmiy ishlar muallifi.
G'oziyev Alisher Xoshimovich (1941) - texnika fanlari nomzodi, dotsent. Ilmiy ishlari elektromagnit datchiklar, rele va ijro mexanizmlarini takomillashtirishga bag'ishlangan. 23 ta ixtiro va 50 dan ortiq ilmiy ishlar muallifi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
«Metrologiya to‘g‘risida»gi O‘zbekiston Respublikasi Qonuni. O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi. Т., – 1994- yil, 2-son.
O‘lchashlar birligini ta’minlash davlat tizimi. Metrologiya. Atamalar va ta’riflar. O‘z RSt 8.0.10-93.
P.R.Ismatullayev, A.N.Maqsudov, A.X.Abdullayev, B.M.Axmedov, A.A.A’zamov. Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish. Т., «O‘zbekiston», 2001.
А.В.Кравцов. Метрология и электрические измерения. М., «Колос». 1999.
M.S.Yoqubov, N.G.Jabborov, S.F.Amirov. Elektrotexnikaning nazariy asoslari va elektr o‘lchashlar. Т., «O‘qituvchi», 2002.
B.E.Muxamedov. Metrologiya, texnologik parametrlarni o‘lchash usullari va asboblari. Т., «O‘qituvchi», 1991.
P.R.Ismatullayev, E.A.Ma’rupov, A.X.Abdullayev. Metrologiya bo‘yicha izohli lug‘at. Т., 1993.
N.Axrorov. Metrologiya asoslari va elektr o‘lchashlaridan amaliy ishlar. Т., «O‘zbekiston»,1994.
S.F. Amirov, M.S. Yoqubov, H.G. Jabbarov. Elektr o’lchashlar. Kasb-hunar kollejlari uchun o’quv qo’llanma.-T.:Cho’lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi, 2004.
Демидова-Панферова З.М. и др. Задачи и примеры расчётов по электроизмерителной технике: учебное пособие для вузов/ З.М. ДемидоваПанферова, В.И. Малиновский, Ю.С. Солодов. 2-е изд., перераб. И доп.М.:Энергоатомиздат,1990.
Ахраров Н. +адимги ылчов бирликлари, Т.:Ызбекистон,1995.
Куликовский К.Л., Купер В.Я. Методы и средства измерений: Учеб. Пособие для вузов.-,М.:Энергоатомиздат,1986.
Голованова А.М., Кравцов А.В. Теоретические основы электротехники. Электрические измерения: Учебное пособие для студентов электротехнических специальностей.-М.:ФГЩУ ВП МГАУ, 2006.
Котюк А.Ф. Датчики в современных измерениях.-М.:Радио и связь, 2006.
Ратхор Т.С. Цифровые измерения (перевод с нем.).-М.:Феник,2006.
Фрайден Д. Современные датчики. Справочник. пер. с англ.М.:Техносфера, 2006.
Метрология, стандартизация, сертификация и электроизмерительная техника. Учебное пособие/К.К. Ким и др. – СПб.: Питер, 2006.
MUNDARIJA
SO‘ZBOSHI ………………………………………………………………..5
Elektr o‘lchashlar fanining maqsad va vazifalari …………………………...7
Elektr o‘lchashlarning fan va texnikadagi ahamiyati ……………………….8
O‘lchashlar fanining rivojlanish tarixi …………………………………….8
I bob. METROLOGIYA ASOSLARI
1.1. Metrologiyadagi asosiy ta’riflar va atamalar …………………………..13
1.2. Elektr va magnit kattaliklar birliklarining o‘lchovlari …………………14
1.3. O‘lchash turlari va usullari ……………………………………………..18
1.4. O‘lchash vositalari, ularning turlari va asosiy metrologik
xarakteristikalari …………………………………………………………….20
1.5. O‘lchash xatoliklarini kamaytirish usullari ……………………………..27
1.6. O‘lchash asboblarining klassifikatsiyasi ………………………………..29 II bob. ELEKTR KATTALIKLARNI O‘LCHOVCHI ASBOBLAR
2.1. Analog elektromexanik asboblar ……………………………………….32
2.1.1.Analog olchash asboblarining turlari, tuzilishi, xossalari va qismlari…27
2.1.2. Magnitoelektrik asboblar……………………………….......................32
2.1.3. Magnitoelektrik galvanometrlar………………………………………39
2.1.4. Termoelektrik o’lchash asboblari ……………………………………45
2.1.5. Elektromagnit asboblar ……………………………………………….46
2.1.6.Elektrostatik asboblar………………………………………………….48
2.1.7.Elektrodinamik va ferrodinamik asboblar …………………………….49
2.1.8.Induksion asboblar …………………………………………………….54
2.2. Taqqoslovchi o‘lchash asboblari ……………………………………….58
2.2.1.Тaqqoslovchi o‘lchash asboblarining umumiy xossalari va qismlari….58
2.2.2. O‘zgarmas tok ko‘priklari…………………………………………….59
2.2.3. O‘zgaruvchan tok ko‘priklari………………………………………….61
2.2.4. Avtomatik o‘lchash ko‘priklari………………………………………..62
2.2.5. O‘zgarmas tok kompensatorlari……………………….........................65
2.2.6. O‘zgaruvchan tok kompensatorlari……………………………………66
2.3. Masshtab o‘lchash o‘zgartkichlari ……………………………………...68
2.3.1. O‘lchash zanjirlari parametrlarini rostlash vositalari………..………..68
2.3.2. Shuntlar va qo‘shimcha rezistorlar…………………………………...69
2.3.3. O‘lchash transformatorlari…………………………………………….72
2.4. Qayd etuvchi asboblar …………………………………………………84
2.4.1. Qayd etuvchi asboblarning umumiy xossalari va qismlari ………….84
2.4.2. O‘ziyozar asboblar …………………………………………………84
2.4.3. Yorug‘ nurli ossillograflar …………………………………………...86
2.4.4. Magnitograflar ……………………………………………………87
2.5. Elektron o‘lchash asboblari …………………………………………..89
2.5.1. Elektron o‘lchash asboblarining umumiy xususiyatlari va qismlari …89
2.5.2. Elektron ommetrlar ………………………………………………….90
2.5.3.Elektron voltmetrlar ………………………………………………….90
2.5.4.Elektron nurli ossillograflar ………………………………………….92
2.5.5.Mikroprotsessor bilan boshqariladigan uziyozar asboblar ……………93
2.6. Raqamli o‘lchash asboblari ……………………………………………..94
2.6.1.Raqamli ulchash asboblari haqida umumiy ma’lumotlar ……………94
2.6.2.Raqamli voltmetrlar ………………………………………………….95
2.6.3.Raqamli chastotomerlar ………………………………………………96
2.6.4.Kombinatsiyalangan raqamli asboblar…………………………………97
2.6.5. Raqamli fazometrlar …………………………………………………98
2.6.6. Mikroprotsessor bilan boshqariladigan raqamli o‘lchash asboblari …98
2.6.7. Elektron elektr energiya hisoblagich …………………………………99
2.6.8. O'lchash asboblarida qo'llaniladigan interfeyslar …………………104 III bob. ELEKТR VA MAGNIТ KAТТALIKLARNI O‘LCHASH
3.1. Тok va kuchlanishni o‘lchash ………………………………………...107
3.1.1. O‘zgarmas tok zanjirida o‘lchashlar ………………………………...107
3.1.2. O‘zgaruvchan tok zanjirida o‘lchashlar…………… ……………….112
3.2. Elektr zanjir parametrlarini o‘lchash …………………………………117
3.2.1.Parametrlari o‘lchanadigan obyektni o’lchash
zanjiriga ulash usullari …………………………………………… 117
3.2.2.Qarshilikni o’lchash …………………………………………………118
3.2.3.Sig’im, induktivlik va o’zaro induktivlikni o’lchash…………………125
3.3. Quvvatni o‘lchash …………………………………………………….129
3.3.1. O‘zgarmas tok zanjirida quvvatni o‘lchash…………….……………129
3.3.2. Bir fazali sinusoidal tok zanjirlarida aktiv quvvatni o‘lchash……….130
3.3.3. Uch fazali zanjirlarda aktiv va reaktiv quvvat………………………134
3.3.4. Elektr energiyani hisobga olish ……………………………………140
3.4. Chastota, faza siljish burchagi va quvvat koeffitsiyentini o‘lchash …...144
3.4.1. Chastotani o‘lchash ………………………………………………….144
3.4.2. Faza siljish burchagini o‘lchash ……………………………………..146
3.4.3. Quvvat koeffitsiyentini o‘lchash …………………………………….148
3.5. Magnit kattaliklarni o‘lchashning umumiy masalalari ………………151
3.5.1. Magnit oqimini o‘lchash …………………………………………….151
3.5.2. Magnit kuchlanganligi va magnit induksiyasini o‘lchashn …………153
3.5.3. Ferromagnit materiallar asosiy xarakteristikalarini aniqlash ……….154
3.5.4. Ferromagnit materiallardagi quvvat isrofini aniqlash ……………….156
IV bob. NOELEKTRIK KATTALIKLARNI O‘LCHASH
4.1. Umumiy ma’lumotlar ………………………………………………..158
4.2. O‘lchash o‘zgartkichlarining asosiy metrologik xarakteristikalari ……159
4.3. O‘lchash o‘zgartkichlarining klassifikatsiyasi ………………………...159
4.4. Elektromagnit o‘lchash o‘zgartkichlari ………………………………160
4.4.1. Induksion o‘zgartkichlar……………………………………………..161
4.4.2. Induktiv o‘zgartkichlar ……………………………………………161
4.4.3. Transformatorli o’zgartkichlar……………………………………….163
4.4.4. Magnit qisiluvchi o‘lchash o‘zgartkichlari ………………………….164
4.5. Issiqlik o‘lchash o‘zgartkichlari ……………………………………….166
4.5.1. Тermojuftliklar ………………………………………………………166
4.5.2. Тermorezistorlar ……………………………………………………167
4.6. Optik o‘zgartkichlar …………………………………………………169
4.6.1. Optik o‘zgartkichlarning asosiy xarakteristikalari…………………169
4.6.2.Fotoko‘paytirgichlar, fotorezistorlar, fotodiodlar, fototranzistorlar …170
4.7. Pyezoelektrik o‘lchash o‘zgartkichlari ………………………………171
4.8. Galvanomagnit o‘lchash o‘zgartkichlari ………………………………173
4.8.1. Xoll o‘zgartkichlari …………………………………………………174
4.8.2. Magnitorezistorlar va magnitodiodlar ………………………………174
4.9. Rezistiv o‘lchash o‘zgartkichlari ……………………………………175
4.9.1. Kontaktli o‘zgartkichlar ……………………………………………175
4.9.2. Reostatli o‘zgartkichlar …………………………………………….177
4.9.3. Тenzorezistorlar ……………………………………………………178
4.10. Elektrostatik o‘lchash o‘zgartkichlari ……………………………….180
4.11. Mexanik kattaliklarni o'lchash ………………………………………182
4.11.1 Deformatsiya mexanik kuchlanish va aylantiruvchi
momentni o'lchash …………………………………………………182
4.11.2. Siljishni o'lchash……………………………………………………186
4.11.3. Tezlikni o'lchash …………………………………………………190
4.11.4. Tezlanishni o’lchash ………………………………………………192
4.12. Gidravlik kattaliklarni o’lchash ……………………………………197
4.12.1. Suyuqlik sathini o’lchash …………………………………………197
4.12.2. Suyuqlik sarfini o’lchash …………………………………………198
4.13. Namlikni o‘lchash ……………………………………………………203
4.14. Haroratni o‘lchash ……………………………………………………205
4.15. Qovushqoqlikni o'lchash ……………………………………………205 V bob. AXBOROТ-O‘LCHASH ТIZIMLARI
5.1. Axborot-o‘lchash tizimlari to‘g‘risida umumiy ma’lumot ……………208
5.2. Axborot-o‘lchash tizimlarining asosiy strukturalari …………………208 5.3. Mikroprotsessor va mikro EHM li axborot-o‘lchash tizimlarining elektroenergetikaning dispetcherlik boshqarilishida qo‘llanishi …….211
5.4. Axborot-o‘lchash tizimlari bajaradigan funksiyalar ………………….213
5.5. «SMART-KП Elektra»: telemexanika qurulmasi …………………..215
O'zbekistonda elektr o'lchashlar fanining rivojlanishiga hissa qo'shgan
olimlar to'g'risida..…………………………………………………………218 Foydalanilgan adabiyotlar …………………………………………………224


Download 12,37 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   88   89   90   91   92   93   94   95   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish