Microsoft Word Амиров Elektr o`lchashlar doc

Almashlash usulida o‘lchanayotgan kattalik va o‘lchov qiymatlari ketma-ket bitta asbob bilan o‘lchanadi. Ikkita o‘lchash natijasi hamda o‘lchanayotgan kattalikning izlanayotgan qiymati topiladi. Qarshilikning qiymatini rostlanuvchi o‘lchov (qarshiliklar magazini) va o‘zgarmas tok ko‘prigi yordamida o‘lchash bu usulga misol bo‘lishi mumkin. Bunda avval qiymati o‘lchanayotgan qarshilik ko‘prik yelkasiga ulanib, muvozanat holatiga keltiriladi. Keyin qarshilik o‘rniga rostlanuvchi o‘lchov ulanadi va uning qiymatini rostlab, ko‘prik yana muvozanatga keltiriladi. Rostlanuvchi o‘lchov qiymati noma’lum qarshilikning qiymatiga teng bo‘ladi.
Mos tushish usuliga ko‘ra o‘lchanayotgan kattalik va o‘lchov qiymatlari-ning farqi asbob shkalasidagi yoki davriy signalidagi belgiga mos kelishi asosida o‘lchanadi. Bu usul noelektrik kattaliklarni o‘lchashda keng qo‘llaniladi. Bunga uzunlikni noniusli shtangensirkul, jism aylanish chasto-tasini stroboskop yordamida o‘lchash misol bo‘la oladi.
O‘lchanayotgan kattalikning o‘lchash jarayonida o‘zgarishi xarakteriga ko‘ra statik va dinamik o‘lchashlarga ajratiladi.
Statik o‘lchashlarga qiymati o‘lchash jarayoni mobaynida o‘zgarmaydigan kattaliklarni o‘lchashlar kiradi. Bunga o‘zgarmas kattaliklarni o‘lchashdan tashqari, davriy o‘zgaruvchan kattaliklarning turg‘un rejimidagi o‘lchashlar ham kiradi. Masalan, o‘zgaruvchan kattalikning amplituda, effektiv va boshqa qiymatlarini turg‘un rejimida o‘lchash.
Dinamik o‘lchashlarga qiymatlari o‘lchash jarayonida o‘zgarib turadigan kattaliklarni o‘lchashlar kiradi. Masalan, vaqt bo‘yicha o‘zgaradigan kattalikning oniy qiymatini o‘lchash dinamik o‘lchashga kiradi.

1.4. O‘lchash vositalari, ularning turlari va asosiy metrologik xarakteristikalari

O‘lchash vositalari standartlashtirilmagan, standartlashtirilgan, avtomatik, avtomatlashtirilgan va intellektual o‘lchash vositalariga bo‘linadi.
Standartlashtirilmagan o‘lchash vositasiga texnikaviy yoki metrologik xossalari davlat standarti talablariga muvofiq bo‘lmagan o‘lchash vositalari kiradi.
Bunday vositalar ishlab chiqarishning ichki ehtiyojlarida qo‘llanilishi mumkin.
Standartlashtirilgan vositalar Davlat standart talablariga muvofiq bo‘ladi.