Microsoft Word Амиров Elektr o`lchashlar doc

Bir fazali sinusoidal tok zanjirlarida cos bilvosita vattmetr, ampermetr va voltmetr ko‘rsatkichlari yordamida quyidagicha hisoblanadi:
P_pW cos =
U pV I pA
.
Simmetrik uch fazali zanjirlarda cos bilvosita o‘lchash usuli bo‘yicha aktiv quvvat, liniya toki va kuchlanishlarni o‘lchash orqali topiladi:
P_pW
cos 
3 Ul  I l .
3.36 - rasmda keltirilgan sxema bo‘yicha ikkita vattmetr usulida o‘lchangan quvvatlar ma’lum bo‘lsa:
PpW₁  PpW₂ cos =
2 PpW2 1  PpW1  PpW2  PpW2 2
bo‘ladi.
Quvvat koeffitsiyenti ossillograf yordamida ham aniqlanishi mumkin. Elektron nurli ossillografdan yoki elektron kommutatordan foydalanilganda, ossillograf ekranidagi kuchlanish va tok sinusoidallaridan (3.31- rasm)  quyidagicha topiladi:

3.36 - rasm. 3.37 - rasm.
on
 = 2 ok .
cos ni bilvosita usullar bilan hisoblashda aniqlik ancha past bo‘ladi. Bevosita cos  elektrodinamik, ferrodinamik yoki elektron fazometrlar yordamida o‘lchanadi (3.38 – rasm, a). Uning vektor diagrammasi 3.38 – rasm, b da tasvirlangan.
Elektrodinamik yoki ferrodinamik fazometr logometrdan iborat bo‘lib, uning qo‘zg‘aluvchan qismiga reaktiv qarshiliklari qarama-qarshi bo‘lgan elementlar ulanadi. Bunda qo‘zg‘aluvchan qismning burchak siljishi:
  F  I 2 tg 

 I1 .
Logometrlar xossalaridan kelib chiqqan holda uch fazali zanjirda cos ni o‘lchash sxemasi 3.39 - rasmda keltirilgan.
1-masala. Uch fazali zanjirning aktiv quvvati 40 kVt, reaktiv quvvati esa 30 kvar. Quvvat koeffitsiyenti cos  ni aniqlang.
Yechish. To‘la quvvat (S) ni hisoblaymiz:
S  P² Q²  40²  30²  50 kVA _.
Quvvat koeffitsiyenti esa:
cos = / P S = 40/50 = 0,8
.
2-masala. Po‘lat eritadigan induksion pech liniya kuchlanishi 380 V bo‘lgan uch fazali tarmoqqa ulangan. Liniya toklari 300 A va Aron sxemasi bo‘yicha ulangan vattmetrlar 41 kVt va 80 kVt ko‘rsatsa, pechning cos si qanday?

3.38 - rasm. 3.39 - rasm.
Yechish. Induksion pechning to‘la quvvati:
S_pech  3U I_{l l}  3 380 300   197 kVA .
Pechning aktiv quvvati:
P  P  P  41  80  121 kVt
pech _{1 2 .}

Quvvat koeffitsiyenti: