Microsoft Word ахборот технологиялар фанидан мажмуа doc

Бошқарув тизимлари турли-туман бошқарув ва техник-иқтисодий масалаларни ҳал 
қилиш учун мўлжалланган. Одатда бу тизимлар корхоналар, ташкилотлар, тармоқлар (масалан, 
касалхоналар, автоматлашган омборлар, моддий-техника таъминоти ва заҳира қисмларини 
бошқариш, кадрларни ҳисобга олиш ва бухгалтерия ҳисобининг ахборот тизимлари) АБТ 
доирасида ишлайди. Кўпинча бу тизимлар айрим хизматларга хизмат кўрсатади ва мустақил 
ҳисобланади, яъни ўзининг ахборот фонди, алгоритм ва дастурий таъминотига эга бўлади. 
Бошқарув тизимлари интеграциялашган, маълумотлар базаси тамойили бўйича 
қурилган бўлиши мумкин. Бундай тизимлар корхонадаги айланиб юрувчи бутун ахборот 
оқимига ишлов беради ва корхонанинг ресурсларидан оқилона фойдаланган ҳолда унинг бир 
маромда ва режали ишлашини таъминлашга йўналтирилган бўлади. 
Ахборот-ҳисоблаш 
тизимларида 
сақланаётган 
ахборотдан 
турли 
ҳисоблаш 
операциялари билан боғлиқ вазифаларни ҳал қилиш учун фойдаланилади. Бундай вазифаларга 
статистик ҳисобот ва таҳлил, об-ҳаво ва конларни прогнозлаш, ташҳислаш (касалликларга 

---

21 
ташҳис қўйиш, ускуна ва приборларнинг носозликлари сабабларини аниқлаш) кабилар киради. 
Автоматлаштирилган лойиҳалаш тизимлари (АЛТ) доирасида ишлайдиган ахборот 
тизимларини ҳам ахборот-ҳисоблаш тизимларига киритиш мумкин. Автоматлаштирилган 
лойиҳалаш тизимлари приборсозлик ва машинасозлик, радиоэлектроника ва кемасозликда 
турли лойиҳалар ҳисоб-китобларини бажаради, элементлар, схемалар, қурилмаларнинг 
параметрларини мақбуллаштириш вазифаларини ҳал қилади. 
Ахборот-мантиқий тизимлар бошқа тизимлардан фарқли ўлароқ илгари бевосита 
шаклда тизимга киритилмаган, балки тизимдаги мавжуд ахборот массивларини мантиқий 
таҳлил қилиш, умумлаштириш, маълумотларни қайта ишлаш асосида ишлаб чиқиладиган 
ахборотни бера олади. Бундай тизимлар муайян даражада мутахассис-тадқиқотчи меҳнатининг 
ўрнини босиб, илмий-тадқиқот масалаларини ҳал қилиши мумкин. Уларни баъзан 
интеллектуал тизимлар деб атайдилар, чунки уларни ишлаб чиқишда сунъий интеллект 
назарияси қоидаларидан фойдаланилади.