|
ҚОРАҚАЛПОҒИСТОН ШАРОИТИДА ЧОРВАЧИЛИК
ТАРМОҒИНИ РИВОЖЛАНТИРИШДА ЯЙЛОВЛАРДАН УНУМЛИ
ФОЙДАЛАНИШ МОДЕЛЛАРИ
САУХАНОВ Ж.К.
Маълумки, чорвачилик Қорақалпоғистон Республикасининг қишлоқ
хўжалгида етакчи тармоқларидан бири ҳисобланади. Охирги 3 йил ичида
мазкур минтақада ялпи қишлоқ хўжалигининг ўртача 55,6% айнан
чорвачилик соҳасига тўғри келган
34
. Шу боис ҳукуматимиз томонидан
мазкур ҳудудда айнан чорвачиликкни ривожлантириш ва ушбу фаолият
билан шуғулланувчи қишлоқ аҳоли ва тадбиркорларни ҳар томонлама
рағбатлантириш бўйича кенг миқёсли ишлар амалга оширилмоқда.
Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев 2019
34
Қорақолпоғистон Республикаси Давлат статистика бошқармаси маълумотлари
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)
271
йил 13 ноябрь куни видеоселектор
35
да бу соҳани ривожланишига
тўсқинлик қилаётган бир қатор муаммолар мавжуд бўлиб, улардан бири
чорва озуқасига бўлган эҳтиёж атиги 40 фоизга қондирилаётганлигини
алоҳида
таъкидлаб
ўтди.
Дарҳақиқат,
1990-2018
йилларда
Қорақолпоғистон Республикаси пичанзор ва яйловларнинг майдони
аксинча қарийб 2,4 мартага камайган. Бу мазкур соҳада номувофиқлик
мавжудлигининг
яққол
мисолидир.
Бу
албатта
мазкур
ҳудудда
чорвачиликнинг янада ривожланишига салбий таъсир кўрсатади.
Шу боис келгусида чорвачилик мажмуасини ривожлантириш
интенсивлаштириш ва чорва молларини минтақанинг табиий-иқтисодий
шароитига мос равишда оқилона жойлаштиришни чуқурлаштириш
мақсадга мувофиқ.
Бу масалани оптималлаштиришда айнан иқтисодий-математик
моделлардан фойдаланган ҳолда оптималлаштириш ҳудудда чорвачиликни
ривожлантиришда муҳим роль ўйнайди албатта. Қорақалпоғистон
шароитида
чорвачиликни
ривжлантиришда
қуйидагича
математик
моделни фойдаланган ҳолда оптималлаштириш чорвачиликнинг янада
ривожланишига туртки бўлади.
Даставвал (
– фасллар тартиби) фаслларини ҳисобга олган
ҳолда, яйлов майдонларини Қорақалпоғистон Республикаси ҳудудлари
бўйича тақсимлаш моделини ишлаб чиқамиз. Бунинг учун қуйидагича
шартли белгиларни киритамиз.
– уларга мос равишда йилнинг баҳор, ёз, куз, қиш,
фасллари.
– ҳудуддаги яйловлар ва чорва моллари боқиладиган
ҳудудлар сони.
– фаслдаги чўл ҳудудидаги яйловларнинг 1 гектар майдондаги
ем – ҳашак массаси, тонна.
35
https://xabar.uz/iqtisodiyot/prezident-otkazgan-videoselektorda-haftaning
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)
272
– фаслдаги текис ҳудуддаги яйловларнинг 1 гектар майдондаги
ем хашак массаси, тонна.
– фаслда ўртача бир бош чорва молига (қўй, эчки, туя,
қорамол) зарур бўлган ем хашак массаси, тонна.
фаслда – ҳудудларда чорва молларини боқиш учун
ажратилган яйлов қисми.
фаслда чўл ҳудудларида чорва молларини боқиш учун
ажратилган яйлов қисми.
фаслдаги Қорақалпоғистон Республикаси
ҳудудларидаги уларга мос равишда қўйлар, эчкилар, туялар ва қорамоллар
сони.
– фаслдаги Қорақалпоғистон
Республикаси ҳудудларидаги чорва молларининг умумий сони.
фаслдаги
Қорақалпоғистон Республикаси ҳудудларида
–чорва моллари турларини боқиш учун кетадиган умумий ҳаражатлар
(j=1,2,3,4 қўй, эчки, туя, қорамол)
фаслда Қорақалпоғистон Республикаси чўл ҳудудларида –
чорва моллари турларини боқиш учун кетадиган умумий ҳаражатлар
(j=1,2,3,4 қўй, эчки, туя, қорамол)
фаслда Қорақалпоғистон Республикаси текис ҳудудларида
–чорва моллари турларини боқиш учун ажратилган яйловлар миқдори
гектар (j=1,2,3,4 қўй, эчки, туя, қорамол).
фаслда Қорақалпоғистон Республикаси чўл ҳудудларида –
чорва моллари турларини боқиш учун ажратилган яйловлар миқдори
гектар (j=1,2,3,4 қўй, эчки, туя, қорамол).
фаслда Қорақалпоғистон Республикаси текис ҳудудларида
–чорва моллари турлари сони (j=1,2,3,4 қўй, эчки, туя, қорамол).
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)
273
фаслда Қорақалпоғистон Республикаси чўл ҳудудларида –
чорва моллари турлари сони (j=1,2,3,4 қўй, эчки, туя, қорамол).
Қорақалпоғистон Республикаси текис ҳудудларида чорва
молларини боқиш учун ажратилган яйловлардан фойдаланиш учун кетган
умумий ҳаражатлар.
Қорақалпоғистон Республикаси чўл ҳудудларида чорва
молларини боқиш учун ажратилган яйловлардан фойдаланиш учун кетган
умумий ҳаражатлар.
Қорақалпоғистон
Республикаси
ҳудудларида
чорва
молларини боқиш учун ажратилган яйловлардан фойдаланиш учун кетган
умумий ҳаражатлар.
Шуларни инобатга олган ҳолда ҳудудлар кесимида молларини
боқиш учун кетган умумий ҳаражатларнинг мақсад функцияларни тузамиз:
1.
Текис ҳудудларда чорва молларини боқиш учун кетган умумий
ҳаражатларнинг мақсад функцияси.
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)
274
2.
Чўл ҳудудларда чорва молларини боқиш учун кетган умумий
ҳаражатларнинг мақсад функцияси.
Do'stlaringiz bilan baham: |
