Microsoft Word 2-декабрь конф-2019 doc

Адабиётлар.
1. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий 
Мажлисига Мурожаатномаси. http://www.press-service.uz/uz/lists/view/1371 
[28.12.2018].
2. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш. Мирзиёевнинг «Ўзбекистон 
Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси 
тўғрисида»ги фармони 2017 йил 7 февраль. 
3. Байхонов Б.Т. Ўзбекистон иқтисодиётида инвестицияларнинг 
тармоқлараро тақсимланишини эконометрик моделлаштириш услубиётини 
такомиллаштириш. Монография. // Тошкент: “IQTISODIOT”, 2017.-203 
бет. 
4.Айвезян З., Кириченко В. Антикризисное управление: принятие 
решений на краю пропасти. М.2015 г. 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

121 
5.Теория и практика антикризисного управления: Учебник для вузов. М. 
ЮНИТИ. 2016 г. 
6. Антонов В.Г. и др. Корпоративное управление: Учебное пособие. – М.: 
ИНФРА-М, 2010. – 288 с. 
8. Бочарова И. Ю. Корпоративное управление: Учебник. – М.: ИНФРА-
М, 2013. – 368 с. 
7. Веснин В.Р. Корпоративное управление: Учебное пособие. – НИЦ 
ИНФРА-М, 2013. – 272 с. 
 
MAKROIQTISODIY KO`RSATKICHLAR O`RTASIDAGI 
BOG`LANISHNI GRANGER TESTI YORDAMIDA TAHLIL QILISH 
Tursunov Ulug`bek Avazbek o`g`li,
Toshkent davlat iqtisodiyot universiteti tayanch doktoranti
Granger sabab-oqibat testi 1980-yilda iqtisodchi va statistik olim Granger 
tomonidan taklif qilingan bo`lib, bunda avvalo sabab-oqibatning ta`rifiga e`tibor 
qaratilgan, ya`ni yuqorida ta`kidlanganidek, agar A hodisa B hodisadan oldin 
yuz bergan bo`lsa, demak A hodisa B hodisaga sabab bo`lgan bo`lishi mumkin. 
Mana shu ta`rifdan kelib chiqib, dinamika qatorlarida sabab-oqibatni aniqlash 
uchun o`z testini ishlab chiqqan. Ushbu konsepsiyaga o`xshash konsepsiya 
1956-yilda N. Viner tomonidan ham ilgari surilgani uchun ushbu test ba`zida 
Viner-Granger testi deb ham ataladi. Granger sabab-oqibat testi ishlab 
chiqilganidan beri juda ko`plab ilmiy tadqiqot sohalarida qo`llanib kelinmoqda. 
Makroiqtisodiy tadqiqotlar ushbu test eng ko`p qo`llaniladigan sohalardan 
biridir. Yuqorida ta`kidlanganidek, ushbu tadqiqotda Granger testi yordamida 
xorijiy investitsiyalar va eksport hajmi o`rtasidagi bog`liqlik yo`nalishi tadqiq 
qilinadi.
 
Granger sabab-oqibat testi quyidagi regressiya tenglamalarini baholash 
bilan boshlanadi.
(1) [10] 
(2) [10] 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

122 
Bunda 
bu 
t 
davrdagi eksport hajmi, 
t
inchi davrdagi xorijiy 
investitsiyalar hajmi, , , va lar regressiya tenglamasi parametrlari hamda 
va 
regresiya tenglamalari stoxastik qismalari bo`lib, o`zaro 
korrelyatsiyaga ega emas deb faraz qilinadi.
(1) va (2) tenglamalarni tahlil qilgan holda quyidagi xulosalarga kelish 
mumkin.
1. Agar birinchi tenglamada xorijiy investitsiyalarning laglangan 
qiymatlari regressiya koefffisiyentlari statistik jihatdan birgalikda noldan farqli 
bo`lsa va ikkinchi tenglamada eksport hajmining laglangan qiymatlari
regressiya koefffisiyentlari statistik jihatdan birgalikda noldan farqli bo`lmasa 
unda, xorijiy investitsiyalar eksport hajmiga ta`sir qilishi o`z isbotini topadi. 
2. Agar ikkinchi tenglamada eksport hajmining laglangan qiymatlari 
regressiya koefffisiyentlari statistik jihatdan birgalikda noldan farqli bo`lsa va 
ikkinchi tenglamada xorijiy investitsiyalarning laglangan qiymatlari regressiya 
koefffisiyentlari statistik jihatdan birgalikda noldan farqli bo`lmasa unda, 
eksport hajmining xorijiy investitisiyalar jalb qilinishiga ta`sir qilishi o`z isbotini 
topadi. 
3. Agar ikkala tenglamada ham xorijiy investitsiyalar va eksport 
hajmining laglangan qiymatlari birgaliklalikdagi qiymatlari statistik jihatdan 
noldan farqli bo`lsa, unda bir vaqtning o`zida xorijiy investitsiyalar eksport 
hajmiga va eksport hajmi xorijiy investitisiyalar jalb etilishiga ta`sir etayotgani 
empirik jihatda o`z isbotini topadi.
4. Agar ikkala tenglamada ham xorijiy investitsiyalar va eksport 
hajmining laglangan qiymatlari birgaliklalikdagi qiymatlari statistik jihatdan 
noldan farqli bo`lmasa, xorijiy investitiyalar va eksport hajmi o`zaro mustaqil 
miqdorlar ekanligi aniqlanadi. 
1-jadval