Microsoft Word 2-декабрь конф-2019 doc

 
- Q
1
,
 
“KWHL” - Q
2, 
“SWOT-таҳлил” – Q
3
, 
“ВЕЕР” 
- 
Q
4
, “Кейс-стади” – Q
5
, 
“Ассесмент” – Q
6 
методларини ва бирор бир шу интерфаол методга 
асосланган ўқитиш программасини –
Q
7
деб белгилаб олайлик(аслида бу 
рўйхатни узайтириш мумкин).
Яна қандай белгилашлар зарур? Булар қуйидаги тўпламлардир: 
V = (C, N
,
S, E), (4) 
U
1
=( A
1
,B
1
,M
1
,K
1
) (5) 
U
2
=( A
2
,B
2
,M
2
,K
2
) (6) 
мазкур формулаларда: компьютер - C, тармоқ - N
, 
фойдаланиладиган 
программалар -
S, электрон дарслик(ўқитиш программаси даражасидаги 
мукаммаликка эга бўлмасин) - E белгиси тарзида кўрилади. Талабанинг 
ўзлаштириш кўрсаткичини оддий ҳолда - U
1
деб, машғулотдаги 
фаоллигини A
1
, фаннинг ишчи дастури талабларига мувофиқ билиши 
керак талаблар учун -B
1
, малака даражасини – M
1
ва кўникмалар ҳосил 
қилганини –K
1
билан белгилаб, бошқа ҳолда, агар машғулотда 
педтехнологиялар қўлланилса U
1 
учун A
1
,B
1
,M
1
,K
1
параметрлар ўрнига
U
2 
учун
A
2
,B
2
,M
2
,K
2 
параметрларидан
фойдаланамиз
ва улар мос равишда 
талабанинг ўзлаштириш кўрсаткичини, машғулотдаги фаоллигини, ишчи 
фан дастури бўйича билиши керак талаблар, малакаси даражасини ва 
кўникмалар ҳосил қилганини англатади. 
Ўқув машғулоти(O) бир неча турдан иборатлигин ҳисобга олиб яна 
формула киритамиз: 
O = (O
1
, O
2
, O
3
, O
4
, O
5
,
O
6
,
O
7
,
O
8
), (7) 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

284 
J = ( J
1
, J
2
, J
3
, J
4
, J
5
,
J
6
,
J
7
,
J
8 
), (8) 
у ҳолда маъруза -O
1
, амалий дарсни - O
2
, лаборатория машғулотини - O
3
, 
семинарни - O
4
, мустақил иш топшириш вақтини - O
5
,
оралиқ назоратни - 
O
6
, қолдирган дарс ва қайта топшириш -
O
7
, якуний назоратни – O
8
ва 
бошқаларни шунга мос белгиланиши мумкин дейлик. J
1
, J
2
, J
3
, J
4
, J
5
,
J
6
,
J
7
,
J
8 
-белгилар шу абзацда келтирилган машғулот турларига мос
талабаларни ўзлаштириш кўрсаткичи бўлсин(1-расм).
Ўқув машғулотидаги топшириқларни (Xк) i- талаба компьютерда 
бажариши, ёки/ҳамда тест ечиши, ёки/ҳамда оғзаки савол жавоб, ёки/ҳамда 
эссе ёзиш, ёки/ҳамда реферат тайёрлаш
, 
ёки/ҳамда ёзма жавоб ёзиш ва 
бошқа амаллар билан бажариш маълум бўлсин.
Бу ерда ёки/ҳамда тушунчаси орқали, баъзи ҳолатларда талабадан бир 
вақтнинг ўзида: тестда синаш ва кейин оғзаки савол жавоб талаб 
қилиниши ёки эссе ёзиб бериш ҳолатлари мавжудлиги назарда тутилган.
Яна қуйидаги белгилашларни амалга оширамиз. i -чи талабани r–чи 
машғулотда анъанавий ўқитиш усулидаги ўзлаштириш кўрсаткичини - 
RAr,i деб, педтехнологиялар асосидаги эса – RPr,i белгиси билан 
аниқлаштирайлик. У ҳолда r-чи машғулот турига (Хк) мос машғулотдаги
талаба фаоллиги интерфаол усул қўлланилганда A
2 
, қўлланилмаса
A
1
кўрсаткичи қуйидагича аниқлади. Бунинг учун ёрдамчи REY
параметрини киритиб, қуйидаги ҳисобни амалга оширамиз. 
Талабаларга r-чи машғулотда қуйиладиган баллар, J
1
,
J
2
, 
... лар мос 
равишда рейтинг баҳолаш тизими кўрсатмасида белгиланади. 
Фараз қилайликки m-та интерфаол усулидан фойдаланилди ва улар (3) 
формулада келтирилган усуллардан камида биттасидир, яъни m>0 бўлса,
у ҳолда A
2
га, аксинча
бўлиб, бирор интерфаол методи ишлатилмаганда, 
яъни m=0 бўлса, A
1 
га REY қиймати ўтади.
Яъни, қуйидаги тенгламалар ҳақли. 
A
1 
= REY, агар m=0 (10) 
A
2 
= REY, агар m>0 (11) 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

285 
J
1
, агар Хк= “маъруза” 
J
2
, агар Хк= “амалий” 
J
3
, агар Хк= “семинар” 
J
4
, агар Хк= “лаб.иши” 
REY 
= 
J
5
, агар Хк= “мустақил” (9) 
J
6
, агар Хк= “оралиқ” 
J
7
, агар Хк= “қайта топшириш” 
J
8
, агар Хк= “якуний” 
P-педагог 
P
1
P
2
P
3
V-
восита 
YM
K 
C 
комь 
пютер 
N 
тармо
қ
S 
дас. 
там.
E Электрон 
дарсликлар 
Q- 
ин-
терфаол
Машғуло
т 
методлар
тури
O 
Баҳоланиши
Q
1-Блум
O
1 
маъруза
J
1маърузада
Q
2-K
WHL
O
2 амалий
J
2амалийда
Q
3-
SWOT
O
3 
семинар
J
3семинарда
Q
4-BEEP
O
4 
лаб.иши
J
4лаб.ишида
Q
5-кейс
O
5м
устақи
л
J
5мустақил
Q
6-ассес
O
6оралиқ
J
6 оралиқда
Q
7-o’qproq
O
8якуний
J
8 якуний
Топшири
ш шакли 
КБ 
ком 
пьютерд
а машқ
ТЕСТ 
СЖ 
савол
-
жаво
б
ЭСС
Е 
РЕФ 
ерат 
ЁЖ 
Ёзма 
иш 
1-расм. Ўқув машғулоти жараёнини формал моделлаштириш 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

286 
Энди (5), (6) формулалардаги U
1, 
U
2 
ларни ҳисоблаш зарур.Оддий 
ҳолларда, машғулотда талабанинг ўзлаштириш кўрсаткичи U
1
=A
1 
формуласи
ёки интерфаол усул қўлланилса U
2
= A
2 
билан аниқланиши 
етарлидир. Аммо, талаба мустақил ишми, қолдирган дарсини 
топшираётганидами ёки оралиқ назоратда олган баҳосига қўшимча 
фаннинг ишчи дастурга мувофиқ талаба билиши керак талаблар учун -Bi, 
малака даражасини – Mi ва кўникмалар ҳосил қилганини –Ki инобатга 
олиб қўшимча баллар қўшилса (5), (6) формулар, бошқа аниқ 
кўринишдаги қуйидаги формулаларга келади. 
U
1
= A
1
+B
1
+M
1
+K
1
(12)
U
2
= A
2
+B
2
+M
2
+K
2
(13) 
Аммо бу формулалар мажбурийлик талаб қилмай, ўқитувчи ихтиёри 
асосида ишлатилишмаслиги мумкин ва у ҳолда Bi+Mi+Ki=0 деб 
кўрилади(i=1,2). 
Мана энди, r-чи машғулот i- талаба бали мос равишда (14) 
формулани 
RАr,i = U
1 
(14)
ёки педтехнологиялар асосида ўтилган машғулотдаги i-талаба бали (15) 
формула билан ҳисобланиш ҳақида тенгламаларни киритамиз 
RPr,i= U2 (15) 
Мақоланинг шу еригача, фақат биттагина i- талаба учун мазкур 
ҳисоб китобларни амалга ошириш формулаларини кўрдик, аслида 
машғулот бутун бошли гуруҳ ёки поток учун ўтказилади. Бу жараённи 1-
расмдаги ўқув машғулоти қатнашчилари(педагог, талабалар), зарур 
инструментал воситалар, қўлланиладиган педтехнология методлари ва 
умуман компонеталари ўртасидаги алоқа ва боғликлик модели яхши ифода 
этади. 
Юқорида келтирилган формулаларни умумлаштириб, талабанинг 
семестр давомидаги балларини ҳисоблаш формуласини киритамиз. 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

287 
η 
RAС
i 
= Σ RA
r,i
(16 )
J=1
η 
RPС
i 
= Σ RP
r,i
( 17) 
J=1
Бу ерда, RAС
i 
, RPС
i
- параметрлари ихтиёрий i- талабанинг бир 
фан бўйича ηх2 соат давомида барча ўқув машғулотлари, оралиқ, якуний 
назорат бўйича тўплаган балини, интерфаол усули ўтилмаган машғулотлар 
учун - RAС
i
ва бу усуллар қўлланилган машғулотлардаги бали - RPС
i 
орқали ҳисобланилди
.
Гуруҳ давоматини ҳар икки ҳол учун кўрилса, у ҳолда RAG ва 
RPGлар ҳисобланади. 
n η
RAG = Σ Σ RA
r,i
( 18)
r=1 J=1
n η
RPG = Σ Σ RP
r,j
(19 )
r=1 j=1
Масала моҳиятан интерфаол усулда ўқитилган талабалар давомати 
анъанавий ўқитишдан қанчалик фарқ қилишини аниқлаш моделини 
яратишдан иборат эди ва у қуйидаги кўринишга эга бўлди: 
n η n η 
max{ Σ Σ RP
r,j

Σ Σ RA
r,j
}
(20 )
r=1 j=1 r=1 j=1
Бу ерда n гуруҳдаги талабалар сони, η- ўтказилган ўқув 
машғулотлари, мустақил таълим кунлари, қайта топширишлар, оралиқ 
назорат ва якуний назорат сонидан ташкил топади.