Microsoft Word 2-декабрь конф-2019 doc

 
КОРХОНАЛАР БОШҚАРУВИ САМАРАДОРЛИГИНИ 
ОШИРИШНИНГ ИННОВАЦИОН ЙЎНАЛИШЛАРИ 
Ислом Каримов номидага
Тошкент Давлат Техника Университети 
Магистранти Ш. Х. Максудов 
Дунё 
аҳoлисининг 
ўсиб 
бoриши, 
экoлoгияни 
ёмoнлашуви, 
инвестициoн фаoлликнинг кучайиши, иқтисoдий ўсиш сифатини яхшилаш, 
инсoн капитали ва энг илғoр, юқoри технoлoгияларгаасoсланган 
иннoвациoн иқтисoдиётга ўтишни тақoзo этмoқда. Зерo, «Иннoвация – бу 
келажак дегани. Биз буюк келажагимизни барпo этишни бугундан 
бoшлайдиган бўлсак, уни айнан иннoвациoн ғoялар, иннoвациoн ёндашув 
асoсида бoшлашимиз керак.» Дарҳақиқат, Ўзбекистонда инновацион 
менежмент стратегияларини амалга оширишда хорижий тажрибани 
ўрганиш ва уларнинг исботланган ижобий жиҳатлари юзасидан чуқур 
илмий тадқиқoтлар ўтказилиши лoзим. Мамлакат тoвар экспoрти 
таркибида юқoри технoлoгияли тайёр маҳсулoтлар улушини oшириш, 
иннoвацияларни 
амалиётга 
қўллашни 
жадаллаштириш 
ва 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

132 
тижoратлаштириш шулар жумласидан.Бугунги рақобатга асосланган 
бизнес муҳити шароитида компаниялар самарадорликни оширишга 
қаратилган бошқарув қарорларини тезкор қабул қилишда улкан 
маълумотлар билан ишлашда муайян қийинчиликларга дуч келмоқда. 
“Ақлли” таҳлил воситаларига эга бўлмаслик оқибатида қатор компаниялар 
улкан маълумотларни бошқаришга тайёр эмаслар. Маълумки, ҳар бир 
саноат инқилоби ортидан ишлаб чиқариш самарадорлигининг ортиши юз 
берган бизнес моделлари ва инновациялар ҳисобига жадал суръатларда 
ҳаракатланувчи янги рақобатчиларнинг пайдо бўлишига замин яратди.
Рақамлаштириш шароитида менежерларнинг роли ва вазифалари ҳам 
табиийки ўзгариб боради. Рақамли технологиялар даври саноатнинг барча 
тамоқларида ўзгаришларни рағбатлантирган ҳолда, қарор қабул қилиш, 
уларнинг ижроси ва тескари алоқалар жараёнларини такомиллаштиришни 
тақозо этмоқда. Шунга мос равишда, раҳбар ходимлар асосий эътиборини 
қийинчиликларсиз 
транформацияланадиган 
глобал 
малака 
ва 
компетенцияларни ривожлантириш ва ўзлаштиришга қаратмоқдалар.
Ўзбекистонда 
ҳам 
рақамли 
иқтисодиётни 
шакллантиришнинг 
нормативҳуқуқий базасини мустаҳкамлаш йўлида муҳим қадамлар 
қўйилмоқда. Хусусан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 
3 
июлдаги 
“Ўзбекистон 
Республикасида 
рақамли 
иқтисодиётни 
ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги ПҚ-3832-сонли қарори 
қабул қилиниб, унга мувофиқ, рақамли иқтисодиётни жорий этиш ва 
ривожлантириш соҳасидаги ваколатли орган белгиланди, крипто-активлар 
айланмаси ва уни тартибга солиш масалаларига аниқлик киритилди. 
Эътиборли жиҳати шундаки, мамлакатимизда криптоактивлар айланмаси 
махсус норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар билан тартибга солинадиган бўлди.
Бундан ташқари, юридик ва жисмоний шахсларнинг крипто-активлар 
айланмаси билан боғлиқ операциялари, жумладан норезидентлар 
томонидан амалга ошириладиган операциялар солиқ солинадиган объект 
ҳисобланмайди, мазкур операциялар юзасидан олинган даромадлар эса 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

133 
солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар бўйича солиқ солинадиган базага 
киритилмайди. Шунингдек, крипто-активлар айланмаси соҳасидаги 
фаолиятни амалга ошириш учун белгиланган тартибда лицензия олган 
шахслар томонидан ўтказиладиган крипто-активлар айланмаси билан 
боғлик валюта операцияларига валютани тартибга солиш тўғрисидаги 
қонун ҳужжатлари нормалари татбиқ этилмайди. 2018-2020 йиллар учун 
қабул қилинадиган 
«Блокчейн» 
технологияларини ривожлантириш 
дастурида крипто-активлар айланмаси соҳасидаги фаолиятни, жумладан 
мазкур фаолиятни ташкил этишнинг ҳуқуқий асосларини яратиш орқали 
жорий этиш ва ривожлантириш, бунда крипто-активларни маҳаллий ва 
халқаро крипто-биржаларда реализация қилиш имкониятини назарда 
тутиш, 2021 йил 1 январдан бошлаб «блокчейн» технологияларини давлат 
органлари 
фаолиятига, 
жумладан 
бошқа 
давлат 
органлари 
ва 
ташкилотлари билан ҳамкорлик қилишда, давлат харидларини амалга 
оширишда, 
давлат 
хизматларини 
кўрсатишда, 
шахс 
тўғрисидаги 
маълумотларни 
верификациялашда 
татбиқ 
этиш, 
устав 
фондида 
давлатнинг иштироки устувор бўлган йирик тижорат ташкилотларининг 
корпоратив 
бошқаруви 
тизимига, 
жумладан 
бизнес-жараёнларни 
такомиллаштириш, ишлаб чиқариш, маъмурий ва операцион жараёнларни 
мақбуллаштириш, шунингдек, замонавийменежментни татбиқ этиш ва 
ресурсларни бошқариш учун татбиқ этиш кўзда тутилган. Ўзбекистон 
Республикаси Президентининг 2018 йил 2 сентябрдаги “Ўзбекистон 
Республикасида 
крипто-биржалар 
фаолиятини 
ташкил 
этиш 
чоратадбирлари тўғрисида” ПҚ-3926-сонли ҳамда 2018 йил 2 сентябрдаги 
““Рақамли ишонч” рақамли иқтисодиёт ривожланишини қўллаб-қувватлаш 
фондини ташкил этиш тўғрисида”ги ПҚ-3927-сонли қарорлари ҳам 
рақамли иқтисодиётни ривожлантиришда муҳим роль ўйнайди. Қимматли 
қоғозлар тўғрисидаги қонунчилик ҳужжатларининг криптоактивлар ва 
криптобиржалар фаолиятига татбиқ этилмаслиги ҳам инвесторлар ва 
стартап лойиҳаларини амалга оширувчилар учун жозибадорликни 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

134 
шакллантиришга хизмат қилади. Ҳозирги кунда ахборот технологиялар 
боис компаниялар корпоратив бошқарувида ҳам қатор ўзгаришлар содир 
бўлмоқда. Хусусан, директорлар кенгашининг бошқарув раиси ва умуман 
менежмент билан муносабатлари қайта кўриб чиқилмоқда. Зарурат боис, 
директорлар кенгаши “назорат қилиш”дан “ҳамкорлик қилиш”га томон 
фаолиятини ўзгартирмоқда. Айни пайтда, “ҳамкорлик модели” қуйидаги 
таркибий қисмларни тақозо этади: - бошқарув раисини танлаш жараёнини 
режалаштириш ва муваффақиятли амалга ошириш; - стратегияни ишлаб 
чиқиш билан фаол шуғулланиш; - рискларни аниқлаш ва уларни юмшатиш 
режаларини ишлаб чиқиш; - акциядорларга эътиборни кучайтириш ва шу 
орқали уларнинг ишончини мустаҳкамлаш. - натижадорликни самарали 
рағбатлантириш. Фикримизча, жадал ўзгаришлар шароитида акциядорлик 
жамиятлари бошқаруви самарадорлигини оширишда қуйидаги жиҳатларга 
эътибор мақсадга мувофиқ саналади: – инновациялар ва конвергенциялар 
шароитида рақобат стратегиясини назорат қилиш; – рискларни бошқариш 
такомиллаштириш орқали бозорни эгаллаш имкониятларини ошириш; – 
ўзгарувчан геосиёсий ва тартибга солиш муҳитига мослашиш; – узоқ 
муддатли капитални тақсимлаш стратегияларини оптималлаштириш; – 
иқтидорларни топиш ва келажак ишчи кучини жалб этиш;– стратегик 
мувофиқлаштириш 
орқали 
директорлар 
кенгаши 
таркибини 
мустаҳкамлаш. Замонавий шароитларда хўжалик бирлашмалари ва 
жамиятларда корпоратив бошқарувнинг инновацион ривожланишини 
таъминлаш учун қуйидаги таклифларни амалиётга жорий этиш юқори 
самара бериши мумкин: 1. Директорлар кенгаши ва менежмент ўртасидаги 
ижтимоий мустақилликни таъминлаш. 2. Директорларнинг ваколатлари 
муддатларига 
чеклов 
ўрнатиш, 
шунингдек, 
уларнинг 
хилма-хил 
ташкилотлардан бўлишини таъминлаш. 3. Директорларни қобилиятлари, 
малака ва тажрибалари асосида қатъий танлаш. 4. Коррупция рискини 
камайтириш мақсадида барча даражаларда аудит қўмиталарини жорий 
этиш. 5. Киберхавфсизликни ошириш, хусусан, ички ахборотларни 
You created this PDF from an application that is not licensed to print to novaPDF printer (
http://www.novapdf.com
)

---

135 
бошқариш, хайкерлик ҳужумларини бартараф этиш, директорлар кенгаши 
учун платформалар хавфсизлигини таъминлаш. Хулоса қилиб айтганда, 
саноатда 
инқилобига 
ўтиш 
шароитида 
акциядорлик 
жамиятлари 
корпоратив 
ахборот 
тизимларини 
такомиллаштириш, 
бошқарув 
фаолиятига блокчейн технологияларини кенг жорий этиш, бошқарув ва 
назорат органлари фаолиятида рақамли технологиялардан фойдаланиш 
кўламини кенгайтириш миллий иқтисодиётнинг етакчи тармоқлари 
рақобатбардошлигини оширишга, мамлакат иқтисодиётининг инновацион 
ривожланиши суръатларини таъминлашга хизмат қилади. Инновацион 
ривожланган мамлакатлар тажрибаси негизида Ўзбекистонда инновацион 
менежмент стратегияларини амалга оширишнинг қуйидаги жиҳатларини: 
давлат тoмoнидан иқтисoдиётни тартибга сoлишнинг сoлиқ, бoж-тариф, 
мoлия-кредит тизимини иннoвациoн ривoжланиш мoдели талаблари ва 
ривoжланиш суръатларига зудлик билан мoслаштириш зарур; • 
иннoвациoн 
маҳсулoт 
ишлаб 
чиқариш 
субъектларига 
хoрижий 
инвестoрлар, миллий тoвар ишлаб чиқарувчилар, тадбиркoрлар ва давлат 
ташкилoтларига 
сoлиққа 
тoртиш, 
бoж-тариф 
сиёсатини 
қўллаш, 
кредитлашда алoҳида рағбатлантирувчи ёндашув тизимни ишлаб чиқиш 
зарур.