Microsoft Word 13. Ma'Ruzalar matni

Rasm. Moddiy zaxiralarning asosiy turlari 

O‘tuvchi zaxiralarga hisob davrining oxiridagi moddiy vositalar resurslarining 

qoldiqlari  kiradi.  Zaxiralarning  ushbu  turi  hisob  davridan  keyingi  davrdagi 

yetkazishgacha bo‘lgan vaqt ichida uzluksizlikni ta'minlash uchun xizmat qiladi.

Aytib  o‘tilganidek  ishlab  chiqarish  zaxiralari  ham  joriy,  ehtiyot  va 

ishlab chiqarish va tovar zaxiralarining asosiy qismini tashkil 

etadi.  Zaxiralarning  bu  kategoriyasi,  keyingi  yetkazishlargacha  bo‘lgan  davr  ichida 

ta'minlaydi.  Joriy  zaxiralar 

turli xil ko‘zda tutilmagan hollarda ishlab chiqarish yoki 

Bunday  hollarga 

azishlar davriyligi va kattaligi shartnomadagidan farq qilishi; 

materiallar va tovarlarning turli sabablar bilan yo‘lda to‘xtab qolishi; 

Shunday qilib, ehtiyot zaxiralari yaxshi rivojlanmagan xo‘jalik munosabatlari 

ishlab  chiqarish,  iste'mol  yoki  tashish  mavsumiy 

xususiyatga  ega  bo‘lganda  paydo  bo‘ladilar.  Bu  ayniqsa  qishloq  xo‘jaligi 

sulotlarini  ishlab  chiqarish,  qayta  ishlash  va  tashish  uchun  ayniqsa  muhimdir. 

terim  mavsumida  yoqilg‘i  iste'molini  keltirish  mumkin. 

+ishloq  xo‘jaligi  ishlab  chiqarishining  mavsumiyligini  hisobga  olgan  holda  unga 

archa zaxiralar mavsumiy deb hisoblanishlari mumkin. 

 

hisob davrining oxiridagi moddiy vositalar resurslarining 

qoldiqlari  kiradi.  Zaxiralarning  ushbu  turi  hisob  davridan  keyingi  davrdagi 

yetkazishgacha bo‘lgan vaqt ichida uzluksizlikni ta'minlash uchun xizmat qiladi. 

---

Tayyorgarlikli  zaxiralar  –  bu  ishlab  chiqarish  jarayonida  ishlatishdan  oldin 

qo‘shimcha tayyorgarlikni talab qiluvchi ishlab chiqarish zaxiralarining bir qismidir. 

Nolikvid zaxiralar – bu uzoq vaqt davomida ishlatilmaydigan ishlab chiqarish 

yoki  tovar  zaxiralaridir.  Ular,  saqlash  jarayonida  tovarlar  sifatining  yomonlashishi, 

ma'naviy  eskirishi  munosabati  bilan  paydo  bo‘ladilar.  Shuningdek  bu  zaxiralarga, 

endilikda ishlab chiqarilmaydigan mahsulot uchun mo‘ljallangan zaxiralar ham kiradi. 

Yo‘ldagi  zaxiralar  –  bu  hisob  vaqtida  tashilayotgan,  ya'ni  yo‘lda  bo‘lgan 

zaxiralardir.  Zaxiralarni  yo‘ldagi  vaqti  deganda,  transportga  ortilganidan  to 

manzilgacha  yetib  kelishi  uchun  sarflangan  vaqt  tushuniladi.  Bu  ko‘rsatkich 

shartnomada  kelishilgan,  hamda  turli  transportlar  uchun  mavjud  me'yorlar  bo‘yicha 

belgilanadi.