Microsoft Word 13. Ma'Ruzalar matni

4.1-jadval 

yetkazib beruvchining reytingini hisoblash 

yetkazib beruvchini 

tanlashning mezoni 

Mezonning 

ahamiyatlilik 

darajasi 

Berilgan yetkazib 

beruvchida 

mezonni baholash 

(10 ballik shkala 

bo‘yicha) 

Mezon bahosini 

uning 

axamiyatlilik 

darajasiga 

ko‘paytmasi 

1. yetkazib  

   berishning   

   ishonchliligi 

0,30 

7 

2,1 

2. Narx  

0,25 

6 

1,5 

3. Mahsulot  

    sifati 

0,15 

8 

1,2 

4. To‘lov  

   shartlari 

0,15 

4 

0,6 

5. Rejadan tashqari 

yetkazishlar imkoni 

0,10 

7 

0,7 

6. yetkazib beruvchining 

moliyaviy ahvoli 

0,05 

4 

0,2 

---

Jami: 

1,00 

 

6,3 

 

Bu  ma'lumotlar  yetkazib  beruvchining  moliyaviy  ahvoli  to‘g‘risida  quyidagi 

axborotlarni berishlari mumkin: 

-

  yetkazib beruvchi likvidligining qarz majburiyatlariga nisbati to‘g‘risida; 

-

  sotuvlar hajmini debitor qarzlarga nisbati to‘g‘risida; 

-

  sof foydaning sotuvlar hajmiga nisbati to‘g‘risida; 

-

  naqd pul harakati to‘g‘risida; 

-

  zaxiralar aylanmasi va boshqalar to‘g‘risida; 

O‘zbekistondagi  korxonalar,  hozirgi  kunda,  yetkazib  beruvchi  tanlashda 

asosan  o‘z  axborotlaridan  foydalanadilar.  Ko‘p  yetkazib  beruvchilar  bilan  ish  olib 

boradigan  korxonada  yaxshi  ma'lum  bo‘lgan,  obro‘  qozongan  yetkazib  beruvchilar 

ro‘yxati  mavjud.  Bunday  yetkazib  beruvchilar  bilan  tuziladigan  shartnomalar  tezda 

imzolanib  ishlay  boshlaydi.  Agarda  notanish  yetkazib  beruvchi  bilan  shartnoma 

tuziladigan  bo‘lsa,  u  holda  shartnoma  tasdiqlanishi  va  to‘lov  amalga  oshirilishi, 

moliyaviy xavfsizlikni ta'minlovchi chora-tadbirlar bilan, mukammallashadi. +ishloq 

xo‘jaligiga to‘xtaladigan bo‘lsak hozirgi kunda bu ish umuman yo‘lga qo‘yilmagan, 

va  barcha  xo‘jaliklar  mavjud  yetkazib  beruvchidan  (u  odatda  bitta)  foydalanadilar 

xolos. 

yetkazib beruvchi tanlash bo‘yicha misol keltiraylik. 

Tasavvur qilamiz, bir xil mahsulot ishlab chiqaruvchi, ikkita xo‘jalik xo‘jaligi 

mavjud  (A  va  V).  Ularning  mahsulotlarini  sifati  ham  bir  xilda.  Har  ikkala  xo‘jalik 

ham yaxshi tanish va ishonchli. A xo‘jalikning kamchiligi shuki u iste'molchidan Vga 

nisbatan  200km  yiroqroqda  joylashgan  (A  xo‘jalikgacha  500km,  V  xo‘jalikgacha 

300km). Ammo, A xo‘jalik o‘z mahsulotini avtomobillar  yordamida ortish-tushirish 

mumkin bo‘lgan qadoqlarda jo‘natadi. V xo‘jalikning mahsulotini esa qo‘lda tushirish 

lozim. 500 km-ga yukni tashish uchun har kilometriga 50 so‘m sarflanadi. 300 km-ga 

yukni tashish esa qimmatroq bo‘lib har kilometriga 70 so‘mga teng. 

A  xo‘jalikning  mahsulotini  tushirish  vaqti  –  30  daqiqa,  V  xo‘jalikning 

mahsulotini  tushirish  vaqti  –  10  soat.  Har  bir  ishchining  tushirish  uchun  stavkasi 

soatiga 600 so‘mni tashkil etadi. 

Agarda  faqat  tashish  xarajatlarini  e'tiborga  oladigan  bo‘lsak  V  xo‘jalikni 

tanlash  lozim.  Ammo  ortish-tushirish  ishlarini  ham  hisoblab  A  xo‘jalikni  tanlash 

ma'qul ekanligini ko‘ramiz. (4.2-jadval)