4.3-Rasm. Bozor talabini qondirishning ikki varianti
Ushbu tizimning odatdagi ta'minotdan prinsipial farqi 4.4-rasmda ko‘rsatilgan.
4.4-Rasm. Oddiy ta'minot bilan «aniq muddatga» tizimi bo‘yicha ta'minot
sxemalarining taqqoslama tavsifi
Shunday qilib, «aniq muddatga»yetkazish tizimi – bu ehtiyot qismlar yoki
tovarlarni, ishlab chiqarish uchun ishlatiladigan joyga yoki savdo korxonasida sotish
vaqtiga, talab qilingan miqdorda va kerak bo‘lgan vaqtda, ishlab chiqarish va yetkazib
berish tizimidir.
Rasmdan ko‘rinib turibdiki, iste'molchida sifat nazorati yo‘q. Demak, bu ishni
yetkazib beruvchi o‘z zimmasiga olishi lozim. Bunday sharoitlarda yetkaziladigan
partiyada sifatsiz mahsulot bo‘lishi mumkin emas.
yetkazib beruvchi va xaridor orasidagi, «aniq muddatga» tizimini qo‘llash
imkonini beruvchi munosabatlar uzoq muddatli xo‘jalik aloqalari va shartnomalar
asosida barpo etiladi. Shundagina barcha masalalar bo‘yicha ikkala tomonni ham
qoniqtiradigan yechimlarni topish mumkin.
«Aniq muddatga» tizimi yetkazib beruvchilarni, oddiy ta'minot sharoitidagiga
nisbatan, kamroq zaxira bilan ishlashini ko‘zda tutadi. Demak, logistik jarayonning
barcha ishtirokchilariga qo‘yilgan talab yanada kuchayadi, shu jumladan
transportchilarga ham. Shuning uchun ham oddiy sharoitda tashuvchi tanlayotganda
asosiy e'tibor tashish narxiga qaratilsa, «aniq muddatga» tizimida tashuvchini
belgilangan muddatga yetkazib bera olish kafolatiga e'tibor beriladi.
«Aniq muddatga» tizimini qo‘llash ishlab chiqarish va tovar zaxiralarini
keskin kamaytirishga imkon yaratib, ombor quvvatlari va xodimlariga bo‘lgan talabni
kamaytiradi. Qishloq xo‘jalik mahsulotlarini sotishda bu tizim quyidagi sxemalarning
biri bo‘yicha amalga oshadi:
Chakana savdo korxonasi ombori – do‘kon
Ulgurji savdo korxonasi ombori – do‘kon
Xo‘jalik xo‘jaligi – do‘kon
«Aniq muddatga» tizimini qo‘llash juda ham mashaqqatli ishdir. Uni
qo‘llashdan oldin, «aniq muddatga» tizimi uslubi bo‘yicha ishlash eng katta samara
berishi mumkin bo‘lgan ahamiyatli pozitsiyalarni aniqlash maqsadida, yetkazib
berilayotgan tovar yoki ishlab chiqarish resurslari assortimentini differensiatsiyalash
kerak. Differensiatsiya quroli sifatida turli tahlil usullarini qo‘llash mumkin.
«Aniq muddatga» tizimini qo‘llashdan olinadigan asosiy samarani
quyidagicha ifodalasak bo‘ladi:
-
yetkazib berishlarning texnologik zanjiridagi bir qator operatsiyalar
chiqarib tashlanadi;
-
joriy zaxiralar kamayadi, chunki mehnat buyumlari to‘g‘ridan-to‘g‘ri
sexga yoki do‘konga borib tushadi;
-
yaxshi ma'lum bo‘lgan yetkazib beruvchilar va tashuvchilar bilan uzoq
muddatli munosabatlar o‘rnatilishi hisobiga yetkazib berishlarning ishonchliligi
oshadi, bu esa sug‘urta xarajatlari kamayishiga olib keladi;
-
yaqin masofada joylashgan yoki omborlari mavjud yetkazib beruvchilar
bilan ishlash natijasida yo‘l xarajatlari ham kamayadi;
-
mahsuloti sertifikatlangan yetkazib beruvchilar bilan ishlash natijasida,
mahsulot sifati ham oshadi;
-
«aniq muddatga» tizimini qo‘llashdan ikki tomonlama manfaat ko‘zlanadi,
bu esa yetkazishlar ishonchliligining oshishiga olib keladi.
«Aniq muddatga» tizimini qo‘llash oldida turgan ayrim muammolarga ham
to‘xtalib o‘tish lozim.
Do'stlaringiz bilan baham: |